Lactarius scrobiculatus – Beneklimelki Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Russulales
Aile: Russulaceae
Cins: Lactarius
Tür: Lactarius scrobiculatus
Lactarius scrobiculatus, yaygın olarak “The scrobiculate milk cap” İngilizce ismi ile de bilinen Avrupa ve Kuzey Amerika ormanlarının bir Lactarius türüdür.
Sinonimleri; Agaricus scrobiculatus (1772), Agaricus intermedius (1815), Galorrheus scrobiculatus (1871) ve Lactifluus scrobiculatus (1891) olarak sıralanabilir.
Şapka: Göz alıcı turuncu ila sarı renkli oldukça iri bir şapkaya sahip bir mantardır. Şapkası ayırt edici olmayan eşmerkezli halkalar halinde düzenlenmiş küçük pullarla kaplıdır. Yüzey özellikle ıslak havalarda ıslak, parlak ve sümüksüdür. Başlangıçta dışbükey, merkezi olarak çökmüş veya geniş huni şeklinde hale gelir, ancak yünlü teller tarafından asılan hafif yuvarlanmış bir kenar boşluğunu korur. 5-15 cm çapında olan şapka yüzeyi sarı veya sarı-turuncudur, koyu ve açık renkli bölgeler olarak görünen küçük ölçeklerden oluşan belirsiz eşmerkezli halkalar vardır. Çürük alanlar kirli kahverengi bir renge döner. Şapka eti beyazdır ve havaya maruz kaldığında hızla sararır.
Lameller: Beneklimelki Mantarı lamelleri adnat ve kalabalıktır. Beyazımsı lamelleri yaşlandıkça krem rengi, sarı veya soluk turuncuya döner, lameller üzerinde bazen daha koyu lekeler belirir. Kesildiğinde veya berelendiğinde bol miktarda beyaz sütü (lateks) çıkar ve bu sütü kısa süre sonra sararır, kükürt sarısı bir renk olur..
Gövde-Sap: Sap, içi boş olmasının yanı sıra oldukça kısa ve güdüktür. Sap rengi genellikle şapkası ile aynı renktir, ancak sıvı ile dolu küçük çukurların varlığı önemli bir tanımlama özelliğidir. Beneklimelki gövdesi (sap), 3-6 cm uzunluğunda ve 1.3-3.5 cm çapında, silindirik veya hafif klavat, tazeyken sümüksüdür. Taban yüzeyi, biraz daha koyu oval oyukların (skrobiküller olarak bilinir) geniş bir rastgele kaplama ile soluk sarı. Sap tabanı tüylüdür. Sap üzerinde yüzüğü yani halkası bulunmaz.
Koku: Ayırt edici bir kokusu yoktur, tadı oldukça acıdır.
Spor Baskısı: Sporlar 9-11 x 7.5-9µm boyutlarında, eliptik-küresel bir şekle sahip olup kremsi renklidir.
Habitat: Lactarius scrobiculatus- Beneklimelki mantarının Avrupa’nın her yerinde ve az da olsa Kuzey Amerika’da bulunduğu kayıtlara geçmiştir. Özellikle iğne yapraklı ağaçlar ve de huş ağaçları ile mikorizal ilişkiler oluştururlar. Genellikle nemli, gölgeli ve bataklık alanları tercih ederler. Çoğu zaman gruplar halinde ortaya çıkarlar, bazen peri halkaları oluştururlar ve nadiren tek başına büyürler.
Türliye’de de resmi kaydı yapılmış olan Beneklimelki mantarına, Doğu Karadeniz Bölümü, Yukarı Kızılırmak Bölümü ve Erzurum- Kars Bölümünde rastlanmıştır.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Ölümcül veya ciddi derecede zehirli olmasa da, hafif zehirli bir mantardır. Gastrointestinal sendromlara sebep olur; Hoş olmayan mide ağrılarına, mide problemlerine ve boğazda yanma hissine neden olabileceğinden kesinlikle yemek için toplanmamalıdır. Avrupa’nın bazı bölgelerinde (Doğu Avrupa) ve Rusya’da yenildiği kayıtlara geçmiştir. Mantarın toksin seviyesini azaltmak için birkaç kez kaynatılıp, suyu atılır, sonra pişirilerek tüketilir. Ancak, acısını ve zehirini tamamen yok edebilmek zor olabilir. Tüketilmesini önermiyoruz.
Ek bilgiler: Benzer türler genellikle aynı aile ve cinstendir; Bınlar, Lactarius alnicola, L. controversus, L. plumbeus, L. repraesentaneus ve L. torminosus olarak sıralanabilir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
