Başlı Kukulcuk Mantarı (Mycena leptocephala)

Mycena leptocephala – Başlı Kukulcuk Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Mycenaceae

Cins: Mycena

Tür: Mycena leptocephala

Mycena leptocephala, dünya genelinde “Nitrous Bonnet” yaygın İngilizce ismi ile tanınır. Türkiye Mantarları Listesinde ise “Başlı Kukulcuk Mantarı” olarak isimlendirilmiştir. Emeğe saygı ilkemizden hareketle, bizlerde bu mantarı sizlere “Başlı Kukulcuk Mantarı” olarak anlatacağız.

Gri ila kahverenginin değişik tonlarında olabilen Mycena türleri, tanımlanması kolay mantarlardan değildir, ancak Mycena leptocephala’nın güçlü bir çamaşır suyu benzeri kokusu dahil olmak üzere, birçok ayırt edici özelliği vardır. Şimdi gelin, mantarımızı daha detaylı tanıyalım;

Şapka: 1-3 cm çapında olan Nitrous Bonnet şapkaları, başlangıçta kenar boşluğu sapa yakın bastırılmış bir koni görünümündedir. Olgunlaşma ile ve şapka genişledikçe, dışbükey, bazen geniş bir şekilde çan şeklinde ve bazen de genişleyen bir marjla dışbükey olmak için geniş bir konik hale gelir. Şapka yüzeyi, pruinoz kaplaması nedeniyle beyazımsı bir parlaklığa sahiptir. Kaplama yavaş yavaş kayarak yüzeyi pürüzsüz ve nemli bırakır. Şapka, altındaki lamellerin konumunu belirleyen radyal olukları gösterir. Rengi başlangıçta esmer kahverengimsi gri ila siyahımsıdır, olgunlaşma ile koyudan açık griye ve son olarak kül-grisi renklerde olur.

Lameller: 14 – 26 kadar olan, sapa ulaşan, dardan oldukça genişe kadar çıkıntılı, bazen buruşuk ila damarlı görünümlü, dorsal olarak araya girmiş, oldukça koyu gri-kahverengi ila gri renkli, yaşla birlikte daha soluk renkli lamelleri vardır.

Gövde-Sap: Sap 20-65 x 1-2,5 mm boyutlarında, içi boş, kırılgan, alt kısmı eşit veya biraz genişlemiş, pürüzsüz, düz ila kıvrımlı, koyu kahverengi, gri-kahverengi ila  gri renktedir. Sapın toprağa yakın, taban kısımları daha koyu, üst taraf daha solgun, tepe noktası genellikle grimsidir. Ancak, daha genç örneklerde genellikle mavimsi siyah, taban yoğun bir şekilde uzun, kaba, esnek ve beyaz liflerle kaplıdır.

Eti, ince ve kırılgan, grimsi ve hafif ekşi (asitli) bir tada ve et ezilirse yoğunluğu güçlendiren zayıf bir alkalin kokusuna sahiptir. 

Koku: Bu güzel görseli olan mantarın kokusu çamaşır suyu (Bleech) kokusudur. Bu kokusu mantarın ayırt edici bir özelliğidir. Tadı asidik ve hoş değildir.

Spor Baskısı: Spor baskın rengi beyazdır. Sporlar 7-10 x 4-6 µm boyutlarında, zayıf ila orta derecede amiloid, eliptik ve düzdür. Basidia genellikle 4 sporludur.         

Habitat: Kozalaklı ağaç kalıntıları ve dalları üzerinde büyüyen saprofit (çürükçül) bir mantardır. Açık alanlarda, karışık ormanlarda, ağaç kütüklerinde, hem yaprak döken hem de iğne yapraklı ağaçların çürümüş ve genellikle yosun kaplı ahşaplarında veya düşmüş dallarda çimen ve yosunlar arasında yalnız başlarına veya gruplar halinde büyürler.

Türkiye’de resmî kaydını yapıldığı bölgeler arasında,Batı Karadeniz Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü, Akdeniz Bölgesi ve Dicle Bölümü gelmektedir.

Mevsim: Başlı Kukulcuk Mantarları, özellikle İlkbahar ve Sonbahar (daha sıcak iklimlerde Kış ) aylarında büyürler.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilirliği hakkında söyleyebileceğimiz pek fazla bir şey yok. Çamaşır suyu gibi olan yoğun kokusu, zaten itici bir etkendir. Yenilebilirliği bilinmiyor demek daha doğru olur.

Ek bilgiler: Yakın akrabası Mycena alcalina ile mikroskobik özelliklerde bile çok benzerdir, ancak kozalaklı ağaç kütükleri üzerinde kümeler halinde büyürler ve biraz daha tıknaz olma eğilimindedir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.