Peziza ammophila – Kumçanağı Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Pezizomycetes
Takım: Pezizales
Aile: Pezizaceae
Cins: Peziza
Tür: Peziza ammophila
Peziza ammophila, (= Lamprospora ammophila (1907)) “Dune Cup Mushroom” İngilizce ismi ile de bilinen mantarın Türkçe adı ‘Kumçanağı’ Mantarıdır. Species Fungorum’a göre şu an ki geçerli bilimsel adı Lamprospora ammophila’dır. Geopyxis ammophila ve Humaria ammophila (1889) sinonim isimleri de kayıtlarda geçmektedir.
Tür ilk olarak 1847’de Fransız botanikçiler ( Michel Charles Durieu de Maisonneuve ve Jean Pierre François Camille Montagne tarafından bilimsel olarak tanımlandı Peziza ammophila bilimsel adı verildi.
Spesifik sıfat “ammophila”, bu Peziza cinsi mantarın habitatına yani yaşam alanına bir göndermedir; Kum seven, kum aşığı anlamına gelir.
Morfolojik (Makroskobik Özellikleri: Fincan, kase veya kupa görünümü ile Peziza cinsinin hemen hemen tüm morfolojik özelliklerini barındıran tür, habitatından dolayı doğal olarak oldukça kumludur.
Başlangıçta nerdeyse tamamı kuma gömülüdür. Yaklaşık 2 – 4 cm genişliğinde ve 1.5 i- 3 cm boyundadır. İlk zamanlar küreseldir, olgunlaştıkça kumdan çıkar ve bölünür, genellikle geriye doğru soyulur ve Geastrum türlerii gibi yer yıldızlarını anımsatan bir yıldız şekli oluşturur. Dış ve iç yüzeyler koyu sarı veya kahverenginin çeşitli tonlarında olabilmektedir..
Tüm diğer Peziza türleri gibi bu tür de lamelli mantarlardan değildir. Dalgalı kenarlara sahiptir. Mantarın verimli iç yüzeyi koyu sarı veya kahverengi tonlarda olur.
Mantar kumdan çıkıp uçlardan bölünmeye başlayınca bir çiçek gibi açılma eğiliminde olur. Hollandalılar bu sebepten bu mantara Zandtulpjes yani kum laleleri ismini vermişlerdir.
Peziza türlerinde sap ya yok denecek kadar küçüktür veya hiç yoktur.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyazdır. Sporlar elipsoidal ve pürüzsüz olup, yaklaşık 14-16 x 9.5-10.5µm boyutlarındadır. Asci 8 sporludur.
Habitat: Saprofit yani çürükcül bir mantardır. Sahil kesimlerinin kumlu bölgelerinde, plajlarda, kum tepelerinde bulunurlar. Genellikle Marram otu (Marram grass) olarak bilinen Ammophila arenaria bitkisi ile birlikte görülürler.
Türkiye’de de resmi kaydı olan mantara Adana Bölümünde rastlanmıştır (Türkiye Mantarları Listesi- Aralık 2020).
Mevsim: Kış ve İlkbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Kumçanağı Mantarı yenilebilir bir tür olarak kabul edilmez (zaten her zaman kum parçacıklarıyla kaplıdır). Diğer Peziza türleri gibi bu da çiğ veya yeterince pişirilmezse büyük olasılıkla zehirlidir.
Ek bilgiler: Kahverengi tonlarda olan birçok Peziza türü ile karıştırılması olasılığı vardır. Mikroskobik inceleme olmadan kesin tanımlama nadiren mümkündür, ancak ayırt edici taç benzeri formları ve marram otu ile birlikte kum tepelerinde bulunmaları tanımlamaya yardımcı unsurlar olarak göze çarpmaktadır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
