Tropicoporus linteus – Lentinus linteus – Karatoynak Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Hymenochaetales
Aile: Hymenochaetaceae
Cins: Tropicoporus
Tür: Tropicoporus linteus
Tropicoporus linteus, yaygın olarak kullanılan eski ismi ile Phellinus linteus, Çin’de “sanghuang“, Japonya’da “meshimakobu” ve Kore’de “sangwhang” olarak bilinen tıbbi değeri yüksek önemli bir mantardır. Bilinen ingilizce isimleri arasında “Mesima” ve “Black Hoof Fungus” bulunur.
Bilinen sinonim isimleri arasıda; Polyporus linteus (1860), Fomes linteus (1885), Scindalma linteum (1898), Pyropolyporus linteus (1903), Fulvifomes linteus (1915), Phellinus linteus (1963) ve Inonotus linteus (1992) bulunur.
Tür, ilk kez 1860 yılında Miles Joseph Berkeley ve Moses Ashley Curtis tarafından Polyporus linteus olarak adlandırılmıştır. Phellinus linteus, 1963 yılında Shu Chün Teng tarafından yeniden adlandırıldı. 2015 yılında Li-Wei Zhou ve Yu-Cheng Dai tarafından şu an da geçerli olan bilimsel ismi ile yani Tropicoporus linteus olarak yeniden adlandırıldı.
Makroskobik (Morfolojik) Özellikleri: Karatoynak Mantarı sapsız, orta ila uzunlamasına, sert ve odunsu yapıda bir ağaç mantarıdır. Bağlam ince ila kalın arasında değişir ve üst yüzey koyu kahverengi veya kararmış hale gelir ve yaş olarak hafif kenarlıdır.
Şapka altı rengi sarımsı kahverengidir. Hymenial tüyler 17~35×6~8 µm boyutlarındadır.
Phellinus cinsine ait 250’den fazla tür bulunmaktadır ve P. linteus için uygun bir tanısal test bulunmamaktadır. Basidiosporlar, P. linteus’u yakın ilişkili Phellinus türlerinden ayırmada çok önemli faktörlerdendir, ancak basidiosporları elde etmek zordur.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi Sarımsımlahvetengidir. Basidiosporlar oval ila küresel olup, 4.5~5.5 x 5~7 µm boyutlarındadır.
Habitat: Özellikle meşe ağaçları ( Ouercus sp) ve bazı diğer sert ağaçların (Tamarind – Tamarindus indica ve Morus sp yani Dut ağaçları türleri gibi) üzerinde bulunan çürükçül (saprotrofik) çok yıllık mantardır. Tropicoporus cinsine menup bu mantarlar beyaz bir çürümeye neden olur. T. linteus, Amerika, Afrika ve Doğu Asya’da yaygın bir mantardır. Özellikle Çin, Japonya ve Kore’de bol miktarda bulunan önemli bir mantardır.
Mevsim: Çok yıllık bir mantardır.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Tıbbi (Medicinal) bir mantar olduğu yani ilaç sanayinde kullanıldığı bilinmektedir. Bu sebeple ekonomik değeri olan bir mantardır. Ancak, diğer yenilebilir mantarlar gibi bir mantar değildir ve mutfak değeri hiç yoktur
Ek bilgiler: 2000 yılı aşkın bir süredir bilinen, çok eski bir ilaç olarak kabul edilen ve kullanılan tıbbi bir mantar olduğu bildirilmiştir. T. linteus ilk olarak Han hanedanlığı döneminde ünlü
bir Çin Tıp kitabi olan Shen Nong’un Herbal Classic’inde (Shen Nong Ben Cao Jing) kaydedilmiştir. Ayrıca the New Compendium of Materia Medica (Xin Xiu Ben Cao) ve Compendium Materia Medica’nın (Ben Cao Gang Mu) dahil olmak üzere diğer birçok Çin tip kitabında yer almiştir. Geleneksel Çin tıbbı (TCM) teorisine göre, T. linteus’un bilinen faydalarının yanı sıra, karın ağrısını hafifletmek ve kronik ishali tedavi etmek için kullanılmıştır. T. linteus, bünyesinde bulundurduğu farklı polisakkaritler, triterpenoidler, polifenoller ve piranlar dahil olmak üzere çeşitli bileşenlerin biyolojik
aktivitesi sayesinde sağlık alanında önemli kullanım alanlarına sahiptir. Yaygın olarak Doğu Asyada özellikle Kore, Çin ve Japonyada bağışıklık kuvvetlendirici ve ilaç olarak kullanılan mantarlardan biridir; Kan dolaşımını hızlandırdığı, detoksifikasyon sağladığı, karaciğerin koruması, alerji ve diyabetle mücadele, ülser tedavisi, gastrointestinal sistem bozukluğu düzeltme ve çeşitli hastalıkların tedavi edilmesinde etkili olduğu belirlenmiştir.
Dip not: Ek Bilgilerde anlatılan önemli tıbbi hususlar, Prof Dr Hasan Hüseyin Doğan hocamızın ders notlarından alınmıştır. Hocamıza çok teşekkür ederiz.
Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
