Ölü adamın parmakları mantarı (Xylaria polymorpha)

Xylaria polymorpha – Ölü Adamın Parmakları Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Ascomycota

Sınıf: Sordariomycetes

Takım: Xylariales

Aile: Xylariaceae

Cins: Xylaria

Tür: Xylaria polymorpha

Genellikle Ölü Adamın Parmakları(Dead Man’s Fingers) olarak bilinen Xylaria polimorpha, saprofit yani çürükçül beslenen bir mantardır. Çürük veya yaralı ağaç kütüklerinde ve çürüyen odunlarda büyür. Ayrıca baklagiller, yaprak sapları, otsu sert saplarda koloni kurabilir. Xylaria cinsi yaklaşık 100 tür kozmopolit mantar içerir.

İlk bilimsel ismi Sphaeria polymorpha olarak 1797’de Christiaan Hendrik Persoon tarafından verildi. 1824 yılında İskoç mikolog Robert Kaye Greville tarafından Xylaria cinsine transfer edildi.

Eş anlamlıları; Hypoxylon polymorphum, Xylaria corrugata, Xylaria obovata, Xylaria rugosa’dır

Xylaria, ksilem ile aynı Yunanca eserden gelir ve ahşap demektir. Polymorpha birçok şekilde anlamına gelir ve farklı formlarda olmasına atıftır. Bu yüzey tümseklerinin altında, asci olarak bilinen spor üreten yapılarla kaplı yuvarlak odalar bulunur. Bu mantarlar, mantar krallığının en büyük (tür sayısına göre) bölümü olan Ascomycota bölümüne aittir.

Gövde: Parmaklar 1 ila 3 cm çap arasında değişir ve tam olarak geliştiğinde genellikle 3 ila 8 cm uzunluğundadır. Yüzey başlangıçta beyaz veya grimsi renktedir ve aseksüel aşamada ince soluk bir tozla (conidia) kaplanır, daha sonra hafifçe granülleşir ve kahverengiden siyaha, bazen yeşilimsi veya mavimsi tonlarla koyulaşır.

Stroma ve perithecia: Stroma olarak bilinen komünal mantar gövdesinin içinde et beyazdır. Yüzeyin yakınında perithecia olarak bilinen spor üreten boşluklar bulunur. Her peritheciumun tepesinde küçük gözenek benzeri bir delik vardır ve asci patladığında ve sporlarını dışarı çıkardığında, bu onların dış dünyaya çıkış yoludur.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Sporlar 24–28 x 6–8 µm, genellikle “muz” uçlu uzun füziform, pürüzsüz, koyu kahverengi ve suda bigutulat, spor uzunluğunun yarısından fazlasını kaplayan ince, soluk, düz veya hafif eğik bir mikrop yarığı ile.    

Asci tipik olarak 200 x 10 µm’dir ve her bir askusta sekiz spor bulunur. Conidia 7,5 x 4 µm. uzunlamasına-lakrimoidden elipsoide, pürüzsüzdür. Spor baskısı siyahtır.          

Conidia: Diğer Xylaria türlerinde olduğu gibi, bu mantar da ascospores, pürüzsüz, elipsoidal ve hyalinden daha küçük olan conidiospores (genellikle conidia olarak adlandırılır) yoluyla eşeysiz üreme yeteneğine sahiptir. Askosporlar olgunlaştığında uçarlar ve parmakların yüzeyi daha koyu kahverengi ton alır.

Habitat: Saprofit yani çürükçül bir mantar olan bu tür ölü kayın ağaçlarının ve daha seyrek olarak diğer geniş yapraklı ağaç kütüklerinin üzerinde veya yakınında görünür. Ülkemizde Çatalca-Kocaeli bölümleri ve Orta-Doğu Karadeniz’den kaydı vardır.

Mevsim: Genelde yaz ve sonbahar mantarıdır, lakin yıl boyunca gözlemlenebilir. Kışın başlarında askospor üretir. Parmaklar genellikle soluk maviye döndüğünde, konidiyal (aseksüel) spor üretme aşamasındadır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilir bir tür değildir.

Ek bilgiler: Xylaria longipes benzer ancak daha ince, daha küçük ve sağlam değildir. 

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.