Sarkıkkese Mantarı (Amanita decipiens)

Amanita decipiens – Sarkıkkese Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Amanitaceae

Cins: Amanita

Tür: Amanitaf decipiens

Amanita decipiens, Amanitaceae familyasına mensup, bahar aylarında yetişen, ölümcül zehirli bir Amanita türü mantardır. Türkiye Mantarları Listesindeki Türkçe ismi Sarkıkkese Mantarıdır. İngilizce adı ise “European Springtime Destroying Angel” olarak kaynaklarda yazar.

Amanita verna var.decipiens sinonim ismi ile de bilinir.

Şapka: Şapkasının çapı 4-8 cm olup, küreselden düz dışbükeye değişir. Şapkaçizgisiz düz kenarlı, düzenli ve kavislidir. Şapka yüzeyi pürüzsüz olup, ince kütikül, nemli havalarda biraz yapışkanımsı olabilir. Mantarın şapkası saf beyaz renklidir. Ancak, KOH (Potasyum Hidroksit) gibi güçlü bazlarla kimyasal reaksiyona girer ve rengi parlak sarıya döner.

Lameller: Sarkıkkese Mantarı lamelleri çok sık, yoğun, narin ve beyazdır.

Gövde-Sap: Sap uzun, tepede konik, sıkı, yüzüğünün altında ipeksi ve üstünde biraz yivlidir. Daha kalın olan tabanında, beyaz, zarsı, kırılgan, derine gömülmüş bir volvası vardır. Beyaz, uzun ve kırılgan bir de yüzüğü bulunur.

İnce beyaz ve kırılgan bir eti vardır.

Koku: Koku ve tad ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Sporlar az çok elipsoid ve ortalama 9-11 x 7-9 µm boyutlarında olup, pürüzsüz, hiyalin (şeffaf) ve amiloiddir. Spor baskısı rengi beyazdır.         

Habitat: A.decipiens türünün büyümesi yıl içinde belirli bir ayın birkaç günü ile sınırlı olduğundan bulunması kolay olmayan bir mantardır. Her şeyden önce kıyı çamı ormanlarında bulunur, ayrıca holm meşesi gibi geniş yapraklı ağaçlarla da ilişkilidir. Çoğunlukla kumlu topraklarda bulunur, ancak bazen kıyıdan uzak iç bölgelerde de bulunur. Türkiye’de Yukarı Fırat Bölümünde resmi kaydı yapılmış bir Amanita türüdür.

Mevsim: Yakın akrabası Beyaz Ölüm Meleği – Amanita verna gibi bir ilkbahar mantarıdır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Sarkıkkese Mantarı ölümcül zehirlidir. Amanita, Galerina and Lepiota cinsine ait bazı ölümcül türlerinde içerdiği Amatoksin bulundurur.

Ek bilgiler: Beyaz çayır mantarları ile (özellikle Sahte Çayır Mantarı – Leucoagaricus leucothites ile) karıştırılabilir. Diğer beyaz Amanita türleri ile karıştırılması olasılığı da her zaman vardır. Köygöçüren Mantarının beyaz varyantı yani Amanita phalloides var. alba, Gurumelo Mantarı – Amanita ponderosa , Amanita virosa ve Amanita verna ile karıştırılabilir ama ilkbahar da büyümesi önemli bir özelliğidir.

Falloid sendromunun (The phalloid syndrome) dünyadaki ölümcül mantar zehirlenmesi vakalarının %95’inden sorumlu olduğu tahmin edilmektedir. Zehirlenmelerin, Amanita, Lepiota veya Galerina türleri gibi çeşitli zehirli mantarlarda bulunan amatoksinler (α-amanitin, β-amanitin, γ-amanitin, ε-amanitin, amanin ve amanullin) veya fallotoksinler (phalloidin ve phalloin) gibi toksinlerin tüketiminden kaynaklandığı bildirilmiştir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.