Connect with us

Amanita

Sakallı Mantar (Amanita ovoidea)

Published

on

Sakallı mantar-Amanita ovoidea

Taksonomi- Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi 

Bölüm: Basidiomycota  

Sınıf: Agaricomycetes  

Takım: Agaricales

Aile:  Amanitaceae

Cins: Amanita

Tür: Amanita ovoidea

Sakallı mantar-Amanita ovoidea ; Avrupa beyaz yumurtası (European white egg), Sakallı amanita (Bearded amanita) gibi isimler ile bilinen Amanitaceae familyasından bir mantar türüdür. Genellikle kremsi, büyük ve beyaz renkli bir mantardır. Avrupa’ya özgüdür, Akdeniz bölgesindeki düzlüklerde ve dağlarda bulunur.  

İlk olarak 1788’de Fransız botanikçi-mikolog Jean Baptiste Francois Bulliard tarafından tanımlandı ve Agaricus ovoideus adı verildi. Daha sonra Lucien Quelet tarafından Amanita cinsine aktarıldı ve şimdiki ismi olan Amanita ovoidea olarak güncellendi. Bazı yetkililer Amanita ovoidea’yı Amanita cinsinin Amidella olarak bilinen bir alt bölümüne yerleştirirler.

Özellikle Türkiye’de tüketilmektedir. Lakin aşırı benzeri olan Amanita proxima (Yumurta Kafa amanita) ile karıştırılıp bir çok zehirlenme vakasına neden olmuştur. Mantar avcıları için bu hata, ölümcül olabilecek böbrek hasarına veya uzun süreli sancılı tedavilere neden olur.

Mantarlı yaşam ailesi olarak bu türü; ”Sakallı mantar” adı altında inceleyeceğiz.

Şapka : Sakallı mantarın şapkası 8 ila 25 cm çapındadır. İlk başlarda uzun süre kapalı kalır,  yaşlandıkça geniş biçimde dışbükey (nadiren tamamen düzleşir), beyaz veya krem ​​rengi ayrıca pürüzsüzdür. Lamelleri örten peçe kırıldığında, şapka kenarlarından tül şeklinde sarkar. Et rengi beyazdır.

Sakallı mantar-Amanita ovoidea

Lameller : Beyaz, serbest ve sıktır. Yaş ile birlikte pembemsi bir renk alır.

Sakallı mantar-Amanita ovoidea
Sakallı mantar-Amanita ovoidea

Gövde-sap : 8 ila 15 cm boyunda, 2 cm çapında olup, pullar ile kaplı ve beyazdır. Tabana doğru kalınlaşır. Başka Amanita’larda sabit olan yüzük o kadar kalın ve yumuşaktır ki bıçakla yayılabilir. Lifli sap kesildiğinde beyaz kalır, değişmez. Kökte, ilk evrelerde kapağa kadar uzanan güçlü, beyaz veya kızılımsı volva bulunur.

Sakallı mantar-Amanita ovoidea
Sakallı mantar-Amanita ovoidea

Koku-tat : Olgunlaştığında hafif tatlı bir kokusu vardır. Köygöçüren ( Deathcap) veya Ölüm meleği(Angel of Death ) ile kolayca karışabileceğinden ölecek kadar aç değilseniz tatmanızı tavsiye etmiyoruz.

Spor Baskısı : Spor baskısı beyaz renkli olup, geniş olarak elipsoid, 10–12 x 6.5–7.5μm boyutlarındadır.

Habitat : Yaprak döken veya iğne yapraklı ağaçlar ile ektomikorizal yaşam sürer. Özellikle meşe ağaçlarının altında, alkali toprakta bulunur.

Mevsim : Türkiye ikliminde Ağustos-Aralık ayları arasında gözlemlenir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Amanita ovoidea’nın yenilebilirliği şüphelidir. Bazı mantar kitaplarında “yenilebilir”, diğerlerinde “zehirli” olarak bildirilmiştir. Kolaylıkla diğer tüm beyaz, ölümcül zehirli türler ile karışabilir. Amanita virosa, Amanita verna özellikle de Amanita proxima ile aşırı benzerdir.

Her ne kadar memleketimizin tüketilen ve yenilebilir mantar türleri arasında yer aldığı bildirilse de, bizler ”Mantarlı Yaşam” ailesi olarak proxima ile karıştırılıp yendiğine ve sonucun ciddi zehirlenmelere neden olduğuna şahit olduk. Amanita proxima’nın, nadir bulunduğu için yeteri kadar önemsenmediği kanısındayız. Okurlarımıza ikisinin arasındaki en bariz farklardan birinin proxima’nın volvasında bulunan pas lekesi olduğunu hatırlatır, her ne pahasına olursa olsun bunun kesin bir tanı olmadığını belirtiriz.

Son zamanlarda İtalya’daki bir zehirlenme vakasının ardından Amanita ovoidea  konusunda şüpheler ortaya çıkmıştır.

Dip not : Sitemizde yazılanlar, sadece bilgilendirme amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere dayanarak mantar toplamayınız ve tüketmeyiniz.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Cortinariaceae8 saat ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae1 gün ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae2 gün ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae5 gün ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel1 hafta ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri1 hafta ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus2 hafta ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 hafta ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 hafta ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 hafta ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia4 hafta ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae4 hafta ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri1 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae1 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)

Agaricaceae1 ay ago

Pullu Kızıl Mantarı (Agaricus impudicus)

Amanita1 ay ago

Keseli Peri Mantarı (Amanita alseides)

Lactarius1 ay ago

Kanayan Kanlıca (Lactarius rubrilacteus)

Inocybaceae1 ay ago

Terskümbet Mantarı (Inocybe mixtilis)

Boletaceae1 ay ago

Elma Şekeri Boleti (Exsudoporus frostii)

Mantar Türleri1 ay ago

Orakkarakız Mantarı (Tricholoma focale)

Mantar Türleri2 ay ago

Esmer Bolet (Porphyrellus porphyrosporus)

Mantar Türleri2 ay ago

Beyaz Trappe Trüfü (Tuber oligospermum)

Agaricaceae2 ay ago

Saklı Etlice Mantarı (Leucoagaricus nympharum)

Mantar Türleri2 ay ago

Sapısulu Mantarı (Roridomyces roridus)

Boletaceae2 ay ago

Sarıkızıl Bolet (Neoboletus flavosanguineus)

Cantharellaceae2 ay ago

Düzsarıkız Mantarı (Cantharellus lateritius)

Amanita2 ay ago

Sarkıkkese Mantarı (Amanita decipiens)

Agaricaceae2 ay ago

Kısaşalvarlı Mantar (Leucocoprinus cepistipes)

Agaricaceae2 ay ago

Belkızılı Mantarı (Agaricus bernardii)

Amanita2 ay ago

Gizlikese Mantarı(Amanita abscondita)

Amanita2 ay ago

Yamalıgelin Mantarı (Amanita nivalis)

Boletaceae2 ay ago

Pestifal Mantarı (Tylopilus felleus)

Mantar Türleri2 ay ago

Kızıl Domalan Mantarı (Terfezia claveryi)

Basında Mantar2 ay ago

Mantar nasıl saklanmalı?

Bolbitiaceae2 ay ago

Kor Tersçanı Mantarı (Panaeolus cinctulus)

Caloscypha2 ay ago

Portakalçanak Mantarı (Caloscypha fulgens)

Mantar Türleri3 ay ago

Anadolu Karasüngeri (Melanogaster anatolicus)

Amanita3 ay ago

Dikenlikese Mantarı (Amanita echinocephala)

Basında Mantar3 ay ago

Kanlıca ve Sahte Kanlıca Mantarı

Basında Mantar3 ay ago

Yeni bir mantar daha keşfedildi (Melanogaster anatolicus – Anadolu Karasüngeri)

Basında Mantar3 ay ago

Yeni Bir Amanita türü keşfedildi

Mantar Türleri3 ay ago

Eksiketek Mantarı (Rickenella fibula)

Lactarius3 ay ago

Kuşaksütlüsü Mantarı (Lactarius zonarius)

Boletaceae3 ay ago

Feslik Mantarı (Rheubarbariboletus armeniacus)