Connect with us

Boletaceae

Bronz Çörek Mantarı-Kara Kafa Bolet (Boletus aereus)

Published

on

Kara Kafa Bolet- Boletus aereus

Taksonomi- Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Boletus

Tür: Boletus aereus

Bazıları tarafından Kraliçe Bolet olarak anılan, ancak son zamanlarda Bronz Bolet adı verilen, en çok aranan yenilebilir mantarlardandır. Meşhur yakın akrabası Boletus edulis kadar değerli, ama eti daha sert bir mantardır.

Boletus genel adı, kil yumağı anlamına gelen Yunanca bolos’tan gelir; aereus’un kökeni Latince’dir ve bakır veya bronz (renkli) anlamına gelir – bu nedenle ortak adı Bronze Bolet’dir. Bazı kişiler Black Porçini veya Black Cap Bolete adını verir.

Türkiye’de daha çok; kara kafa çörek mantarı, bronz çörek mantarı, ayrıca Boletus ailesine verilen genel isimler olan porçini ve ayı mantarı olarak bilinmektedir. Çörek mantarı denildiğinde akla ilk gelen türlerden biridir.

Fransız mikolog Pierre Bulliard tarafından 1789’da Boletus aereus olarak tanımlandı. 1987’den önce yayınlanan çalışmalarda, iki terimli olan bu isim Boletus aereus Fr. olarak yazılmıştır. Dünya çapındaki taksonlar üzerinde yapılan daha kapsamlı testler, aereus’un; reticulatus ve edulis olarak sınıflandırılan iki soya ayrılmış bir soyun kardeşi olduğunu ortaya çıkardı. Moleküler analiz, Boletus aereus / mamorensis ve Boletus reticulatus ile Boletus edulis soylarının yaklaşık 6 ila 7 milyon yıl önce ayrıldığını göstermektedir. 

Boletus aereus
Boletus aereus

Şapka: Başlangıçta tüylüdür, ancak kısa sürede ince çatlaklı veya granüler bir yüzeyle pürüzsüz hale gelir. Kara kafanın, koyu kahverengiden koyu sepya kahvesine kadar değişen şapka çapları 7 ila 20 cm aralığında değişir.  Genellikle merkezde daha kırmızımsı kahverengidir. Kesildiğinde, eti genellikle beyaz kalır veya yavaş yavaş morumsu bir renk alır.

Boletus aereus
Boletus aereus

Lameller: Lamel bulundurmaz, bunun yerine süngerimsi tüp ve gözeneklere sahiptir. Bronz çörek mantarının tüpleri (şapka kırıldığında veya dilimlendiğinde görülür) beyaz veya soluk kremdir, ayrıca olgunlaştığında parlak kükürt sarısına dönüşür. Yaşla birlikte pas rengine dönüşen çok küçük kremsi beyaz gözeneklere sahiptir. Kesildiğinde veya çürüdüğünde, gözenekleri ve tüpleri hızlı bir şekilde renk değiştirmez, ancak bir süre sonra şarap rengine dönüşür.

Boletus aereus
Boletus aereus

Gövde-Sap: Gövdesi 5 ila 12 cm uzunluğunda ve en geniş noktasında 8 cm’ye kadar çaptadır. Kahverengi bir ağ deseni gövde yüzeyinin arka planında görülebilir. Tepeye doğru koyu ve gövdenin şişmiş merkezinin yakınında daha açık ve pembedir.

Boletus aereus
Boletus aereus

Koku: Kara kafa toprak kokusuna, ayrıca güzel ve hafif bir tada sahiptir.

Spor Baskısı: Zeytin kahvesi renginde olup; Subfusiform, pürüzsüz, 13-16 x 4-5.5μm.

Habitat: Bronz Bolet, özellikle kayın ve meşe başta olmak üzere geniş yapraklı ağaçların altındaki toprakta yetişir.

Mevsim: Ağustos’tan Ekim’e kadar olan bu tür, Güney Avrupa’nın bazı bölgelerinde Ekim’den Şubat’a kadar bulunabilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Dünyanın en çok tercih edilen mantarlarından (Boletus edulis ile ) biridir. Zehirsiz ve mutfak notu yüksektir. Taze ya da kurutulmuş olarak tercih edilebilir. Kurutulurken etli kısım ile sapın birlikte ay şeklinde doğranması önerilir.

Portekiz’de toplanan meyve kütlelerinin analizlerine göre, 100 gram kurutulmuş bolette  367 kilokalori  vardır. Kurutulmuş 100 gram bileşim; 17.9 gram protein , 72.8 gram  karbonhidrat ve 0.4 gram yağ içerir.  Taze meyve gövdelerinin yaklaşık % 92’si sudur. Baskın şeker, daha az miktarda mannitol  (1.3 gram) ile trehaloz’dur (4.7 gram / 100 gram kuru ağırlık; aşağıdaki tüm değerler bu kütleyi varsaymaktadır ). 6 gram tokoferoller vardır, bunların çoğu gamatokoferol (E vitamini)  ve 3.7 gram askorbik asittir.

Boletus aereus
Boletus aereus

Ek bilgiler: Boletus edulis, Boletus badius ve Tylopilus felleus ( çok acıdır) benzer türleridir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! 

Galeri: Fotoğraflar için Birgül SÜZGÜN hanıma teşekkürü borç biliriz.

Boletus aereus
Boletus aereus

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Cortinariaceae1 gün ago

Öcü Örümcekmantarı (Cortinarius cinnabarinus)

Basında Mantar3 gün ago

Tayvan’da Bulunan Büyüleyici Mantar

Hypsizygus7 gün ago

Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus ulmarius)

Hygrocybe1 hafta ago

Has Mummantarı (Hygrocybe acutoconica)

Mantar Türleri1 hafta ago

Yumurtamantarı (Volvariella volvacea)

Gomphaceae1 hafta ago

Saçaktellicesi Mantarı (Ramaria stricta)

Calocybe2 hafta ago

Arı Çobandamı Mantarı (Calocybe ionides)

Mantar Türleri2 hafta ago

Ağulu Morsarı Mantarı (Tricholomopsis decora)

Geoglossaceae2 hafta ago

Tüylü Karakaşık Mantarı (Trichoglossum hirsutum)

Amaurochaetaceae3 hafta ago

Kara Nazlıbaş Mantarı (Comatrichia nigra)

Favolaschia3 hafta ago

Portakal Gözenekli Mantar (Favolaschia calocera)

Hygrocybe4 hafta ago

Sarı Mummantarı (Hygrocybe ceracea)

Cortinariaceae1 ay ago

Üç Örümcekmantarı (Cortinarius trivialis)

Stereum hirsutum
Mantar Türleri1 ay ago

Kıllı Katmantarı (Stereum hirsutum)

Mantar Türleri2 ay ago

Sık Ağulumantar (Omphalotus illudens)

Mantar Türleri2 ay ago

Fırfırlı Tubarya Mantarı (Tubaria furfuracea)

Mantar Türleri2 ay ago

Kanlı Kirmit Mantarı (Russula torulosa)

Mantar Türleri2 ay ago

Altınpelte Mantarı (Tremella aurantia)

Mantar Türleri2 ay ago

Yaş Ağulumantar (Omphalotus olivascens)

Mantar Türleri2 ay ago

Maral Kirmit (Russula sardonia)

Agaricaceae2 ay ago

Kahve Pullu (Lepiota castanea)

Clavariadelphaceae2 ay ago

Haşmetli Topuzmantarı (Clavariadelphus pistillaris)

Mantar Türleri2 ay ago

Göl Süngermantarı (Suillus lakei)

Anthracobia2 ay ago

Zennezili Mantarı (Anthracobia melaloma)

Mantar Türleri2 ay ago

Gavur Süngermantarı (Suillus bellinii)

Agaricaceae2 ay ago

Ağulu Kum Pullusu (Lepiota brunneolilacea)

Amanita2 ay ago

Zarlıçanak Mantarı (Amanita submembranacea)

Hydnaceae2 ay ago

Royal Sığır Dili Mantarı (Hydnum reginae)

Mantar Türleri2 ay ago

Parlak Kirmit Mantarı (Russula graveolens)

Bolbitiaceae2 ay ago

Dönşapka Mantarı (Panaeolina foenisecii) 

Mantar Türleri3 ay ago

Ecel Kirmiti (Russula subnigricans)

Agaricaceae3 ay ago

Deli Pullu Mantar (Lepiota subincarnata)

Mantar Türleri3 ay ago

Alagöz Kirmiti (Russula integra)

Gerronema3 ay ago

Takah Mantarı (Gerronema nemorale)

Mantar Türleri3 ay ago

Pullukarakız (Tricholoma atrosquamosum)

Mantar Türleri3 ay ago

Başlı Kukulcuk Mantarı (Mycena leptocephala)

Leucocoprinus3 ay ago

Sarı Şalvarlı Mantar (Leucocoprinus birnbaumii)

Lactarius3 ay ago

Melez Sütlüce Mantarı (Lactarius chelidonium)

Mantar Türleri3 ay ago

Vellinga Çıtkırdısı (Pluteus vellingae)

Agaricaceae3 ay ago

Şiş Poslak Mantarı (Lycoperdon umbrinum)

Agaricaceae3 ay ago

Chlorophyllum hortense – Sapıkızaran Şemsiye Mantarı

Mantar Türleri3 ay ago

Russula mustelina – Russet Kirmit

Mantar Türleri3 ay ago

Defne Mantarı (Pluteus lauracearum)

Lactarius3 ay ago

Acısütlüce Mantarı (Lactarius acris)