Boletus barrowsii – Tapa Bolet Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Boletales
Aile: Boletaceae
Cins: Boletus
Tür: Boletus barrowsii
Boletus barrowsii, ismini bu türü ilk olarak New Mexico’da keşfeden Chuck Barrows’tan almış olan ve yakın akrabalarından Boletus rubriceps – Ruby porcini’ye çok benzeyen, irice bir bolet mantarıdır.
Amerikalı mikologlar Harry D. Thiers ve Alexander H. Smith tarafından 1976 yılında ilk kez tanımlanmıştır (tanımlamada amatör mikolog Charles “Chuck” Barrows’un 1971 yılında topladığı örnekler kullanılmıştır). Bu mantar daha önceleri Boletus edulis’in beyaz renkli bir formu olarak kabul edilmekte ve White King Bolete (Beyaz Kral Boleti) olarak bilinmekteydi.
Türün Türkiye kaydı ilk kez, Karagöl – Sahara milli parkından (Şavşat-Artvin) 2008-2010 yıllarında toplanan örnekler kullanılarak, Prof Dr Kenan Demirel ve çalışma arkadaşlarınca (Prof Dr Yusuf Uzun, Prof Dr Ali Keleş, Dr Mustafa Emre Akçay ve Dr İsmail Acar) 2017 yılında yapılmıştır. Mantarın Türkiye Mantarları Listesindeki ismi “Tapa Bolet”dir.
Şapka: B.barrowsii şapkası 5 -25 cm çapındadır. İlk başlarda mantar düzleşmeden önce dışbükey olan şapka, pürüzsüz veya hafif tüylü bir yüzeye ve gri-beyaz, beyaz veya devetüyü rengine sahiptir. Yaşla birlikte şapka üstü rengi soluk kahverengimsi olmaktadır. Kalın eti beyazdır ve ezildiğinde morarmak yani maviye dönmez.
Gözenekler ve Tüpler: Şapka altının gözenekli yüzeyi başlangıçta beyaz veya beyazımsı tonlardadır. Olgunlaşma ile sarımsı tonlarda görünür. Mantar gençken bu gözenekler “doldurulmuş” gibi görünür. Olgunlukta mm başına 1–2 gözenek; 2 cm derinliğe kadar tüpler gözlemlenir.
Gövde-Sap: Tapa Boleti sapı, 5–15 cm uzunluğunda ve 2–5 cm kalınlığındadır. Mantar gençken sopa şeklindedir, ancak genellikle olgunlukla aşağı yukarı eşit hale gelir. Sap (Gövde) sağlam, beyazımsı, bazen yaşla birlikte kahverengimsi hale gelir ama bu bir morarma veya mavide dönme olarak düşünülmemelidir.
Koku: Ayırt edici değildir. Ancak, mantar kururken keskin bir kokusunun olduğu bildirilmiştir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi zeytin kahvesidir. Sporlar 12–17 x 4.5–6 µm boyutlarında olup, eliptik yada ip şeklindedir.
Habitat: Türün yakın zamanda Türkiye’de de resmi kaydı (Doğu Karadeniz Bölümünde) yapılmıştır. Ektomikorizal bir mantar olan B.barrowsii, hem Iğne yapraklı (kozalaklı), hem de geniş yapraklı (yaprak döken) ağaçlar altında bulunur. “Özellikle Çam, Ladın ve Meşe ile mikorizaldir” demek yanlış olmaz.
Mevsim: Yaz -Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Beyaz Kral Boleti (White King Bolete) olarak da bilinen B.borrowsii, yakın akrabası Boletus edulis-porçini yani hakiki çörek mantarı gibi çok lezzetli bir bolet türüdür. Ancak çok çabuk kurtlanır, yakın akrabası B. edulis gibi, genellikle kurtçuklar tarafından sevilerek yenir.
Ek bilgiler: Meşhur, Porçini diye bilinen Boletus edulis yani Hakiki çörek mantarı ile çok benzerler. Şapka üstünün soluk ve beyazımsı rengi, mantara üsten bakıldığında türün zehirli Şeytan Boleti -Rubroboletus satanas ile karıştırılmasına neden olsa da, şapka altının kırmızı rengi ve kesildiğinde etinin hızla morarması Şeytan Boletini, Tapa bolet mantarından çok kolay ayırır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
