Connect with us

Boletaceae

Yaz Çörek Mantarı (Boletus reticulatus)

Published

on

Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus

Taksonomi- Bilimsel sınıflandırma

Alem: Mantarlar-Fungi

Bölüm : Basidiomycota 

Sınıf: Homobasidiomycetae

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Boletus

Tür: Boletus reticulatus

Boletus reticulatus (eski adıyla Boletus aestivalis genellikle Yaz boleti olarak anılan Boletus cinsinin bir basidiomycete mantarıdır. Dünya çapındaki taksonlar üzerinde yapılan kapsamlı testler, Boletus reticulatus’un sırasıyla Güney Çin ve Kore / Kuzey Çin’den Boletus edulis olarak sınıflandırılan iki soyla yakından ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Moleküler analiz, Boletus aereus / mamorensis ve Boletus reticulatus / Çinli Boletus edulis soylarının yaklaşık 6 ila 7 milyon yıl önce ayrıldığını göstermektedir.

Mayıs ayının başında, Avrupa’nın yaprak döken ormanlarında ve özellikle Akdeniz Havzası çevresindeki Avrupa ülkelerinde yetişir. Yenilebilir ve son derece lezzetli bir yabani mantardır. Boletus reticulatus, Avrupa’nın yanı sıra Asya’da da bulunabilir. Japonlar ve Çinliler, bu nefis yabani mantarı arama şansına sahip oldukları için şanslılar.

Boletus reticulatus adını, 17. yüzyılın öncü doğa bilimcisi ve araştırmacısı Jacob Christian Schäffer tarafından 1774 yılında almıştır. Yirmi yıl sonra, 1793’te Jean-Jacques Paulet aynı mantarı Boletus aestivalis olarak tanımlamıştır. Boletus reticulatus, yaz başından sonbaharın sonuna kadar geliştiği için Yaz Çörek mantarı ( Summer cep) ortak adıyla da bilinir. Genellikle, sıcak ve nemli havalardan sonra meyve verir.

Boletus reticulatus’un görünümü Boletus edulis ile çok benzer ve bu ikisi çoğu zaman karıştırılabilir. Başlıca farklılıkları, Yaz Çörek mantarının şapkasının çok soluk olmaması ve kadifemsi kahverengi, pastan çikolata rengine sahip olmasıdır ki kuruduktan sonra genellikle çatlayarak altındaki beyaz eti açığa çıkarır ve bir ağ görünümü verir. Ayrıca Boletus edulis’in sapı genellikle daha soluktur. Boletus reticulatus’un gövdesini keserseniz gözeneklerin ve tüplerin renk değiştirmediğini göreceksiniz.

Genel ismi olan Boletus, ‘kil yumru’ anlamına gelen Yunanca bolos’tan gelir. Reticulatus; ise ağ benzeri desene bir referanstır.

Şapka: Başlangıçta kadifemsi, ayrıca kısa süre sonra buruşuk veya ince çatlaklı granüler bir yüzeyi olan Yaz Boleti’nin açık sarımsı kahverengiden orta kahverengiye kadar olan şapkaları olgunlukta 10 ila 20 cm çapındadır. Çörek mantarının aksine, üst kenar boşluğu merkezden belirgin şekilde daha soluk değildir. Kesildiğinde yumuşak şapka eti genellikle beyaz kalır.

Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus

Tüpler ve Gözenekler: Tüpler (şapka kırıldığında veya dilimlendiğinde görülür) ve gözenekler beyazdır bununla birlikte olgunlukta yeşilimsi sarı olur.

Kesildiğinde veya çürüdüğünde, Boletus reticulatus’un gözenekleri ve tüpleri önemli ölçüde renk değiştirmez.

Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus

Gövde-Sap: Gövde yüzeyinin genellikle daha soluk olan kahverengi arka planında ince, ağ benzeri bir desen (retikulum olarak bilinir), bulunur. Tepeye doğru koyu, tabanda ayrıca gövdenin şişmiş merkezinin yakınında genellikle daha soluktur. Ara sıra klavatlı (kulüp şeklinde), ancak daha çok namlu şeklindeki Ayı mantarı’nın gövdesi 8 ila 18 cm uzunluğunda ve en geniş noktasında 2,5 ila 6 cm çapındadır. Gövde eti beyazdır.

Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus

Koku: Hoş, ancak ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Subfusiform, pürüzsüz, 13-15 x 4.5-5.5 μm. olup, spor baskı rengi zeytinli enfiye kahvesidir.

         

Habitat: Özellikle kayın ve meşe olmak üzere geniş yapraklı ağaçların altındaki toprakta yetişir. Ağaçların veya çalıların kök sistemleriyle karşılıklı ilişkiler oluşturan ektomikorizal mantarlardır. Mantarlar, ağacın topraktan nem ve hayati mineraller elde etmesine yardımcı olur. Ama karşılığında ağacın kök sistemi, fotosentez ürünleri olan enerji açısından zengin besinleri mantar miselyumuna iletir. Çoğu ağaç mikorizal partnerleri olmadan hayatta kalabilir. Boletler (ve diğer pek çok orman tabanı mantarı) ağaçlar olmadan yaşayamazlar; sonuç olarak bu sözde “zorunlu olarak mikorizal” mantarlar açık otlaklarda görülmez.

Mevsim:  Haziran-Ekim aylarıdır ayrıca Yaz Boleti Güney Avrupa’nın bazı bölgelerinde Şubat ayına kadar bulunabilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Boletus edulis ile birlikte dünyanın en tanınan ve en iyi mantarlarından ikisidir, ayrıca tatları neredeyse aynıdır. Lezzetli, pürüzsüz bir dokuya ve kendine özgü bir aromaya sahiptir. Cevizli ve hafif etli olarak tanımlanmıştır. Genç örnekleri gurmelerin özel tercihidir. Toplarken hassas olunmalıdır, yüksek su içeriği nedeniyle çabuk bozulur. Soyulmamalı ve yıkanmamalıdır.

Özellikle dört tür; Boletus edulis , Boletus aereus , Boletus Aestivalis (reticulatus) ve Boletus pinophilus üstün tat olarak tanınmıştır. Porcini ve diğer mantarlar, özellikle Çin ve doğu Avrupa ülkeleri olmak üzere çeşitli yerlerden İtalya’ya ithal edilmektedir; bunlar daha sonra genellikle “İtalyan porçini” etiketi altında yeniden ihraç edilir.

Ülkemizde de Yaz Çörek Mantarı bolca bulunmakta , gerek ticari gerek tüketim amaçlı toplanmaktadır. Mantarlı yaşam ailesi olarak bu türlerin yeterince tanınmadığı bununla birlikte hak ettiği maddi değerin çok altında ülkemizden ihraç edildiğini düşünüyoruz.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Fotoğraflar için Luca ASTORİ ve Hüseyin TURAN’a teşekkürü borç biliriz.

Foto: Hüseyin Turan
Foto: Hüseyin Turan
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Foto: Luca ASTORİ
Foto: Luca ASTORİ
Foto: Luca ASTORİ
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus
Yaz Çörek mantarı-Boletus reticulatus

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae25 dakika ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita2 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)