Bondarzewia mesenterica – Yanıktere Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Russulales
Aile: Bondarzewiaceae
Cins: Bondarzewia
Tür: Bondarzewia mesenterica
Bondarzewia mesenterica, bilinen diğer yaygın ismi ile Bondarzewia montana, Bondarzewiaceae familyasındaki çok gözenekli bir mantar türüdür. İlk kez 1774 yılında Jacob Christian Schäffer tarafından Boletus mesentericus olarak tanımlanmıştır. Hanns Kreisel bunu 1984 yılında Bondarzewia cinsine aktarmıştır.
İngilizce “Mountain “Polypore” (Dağ Poliporu) olarak bilinen türün, Türkiye Mantarları Listesindeki (Aralık 2020) Türkçe ismi “Yanıktere” dir.
Türün sinonimleri yani eşanlamlıları arasında , Boletus mesentericus (1774), Polyporus anax (1883), Cerioporus montanus (1888), Polyporus montanus (1891), Cladomeris montanus (1909), Grifola mesenterica (1920), Grifola montana, (1934) ve enmuathın bilinen ve kullanılan sinonim isimlerinden biri olan Bondarzewia montana (1940) bulunur.
Şapka: Şapka genişliği ortalama 4-12 cm, kalınlığı ise 2-5 cm kadardır. Mantar merkezden yanlara doğru, her biri 6-25 cm genişliğinde, yelpaze şeklinde, ortak bir tabandan çıkan bir veya birkaç yığından oluşur. Mantar yüzeyi rengi gri kahverengi, morumsu kahverengi veya kahverengi olup, kadifemsidir.
Gözenekler ve Tüpler: 3-20 mm kalınlığında ve 2-6 mm derinliğindeki beyazımsı, soluk limon veya limon sarısı tüpler, mantar taze olduğunda kesilmiş yüzey beyaz, buruk bir lateks yayar. Gözeneklerinin yüzeyi beyazdan krem rengine olabilir, gözenekler düzensiz, büyük, 0.5-2.0 mm çapında, köşeli, düzensiz ve kenarlarda incedir. Gözenek ve tüplerin oluşturduğu Hymenophore etten kolayca ayrılabilir.
Gövde-Sap: Mantarın kısa yanal, ortak bir tabandan büyüyen bir kalın bir sapı mevcuttur. Sap, ortalama 5-6 cm boy ve 5 cm kalınlığındadır. Sap yüzeyi pürüzlü ve püsküllüdür. Lifli bir yapıya sahip olan sap, krem renginden kahverengiye olabilmektedir.
Koku: Ayırt edici olmamakla birlikte hoş bir kokusunun ve genç örneklerinin fındık benzeri bir tadının olduğu bildirilmiştir. Yaşlı örnekler ise acımsı bir tada sahiptir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyazdır. Saporiar 6 x 8 µm boyutlarında olup, küresel, papiller nervürlü ve hiyalindir.
Habitat: Tür, iğne yapraklı yani kozalaklı ağaçların, özellikle de çam ağaçlarının ve melez çamların (Larix türlerinin) tabanında, genellikle daha yüksek rakımlarda bulunur. Kök ve diplerde, beyaz lifli ağaç çürümesine neden olur. Köklere veya gövdenin yeraltı tabanına sklerotium benzeri bir şeritle bağlanırlar. Bazı mikologlar bu türü ektomikorizal olarak sınıflandırmıştır. Türkiye’de şimdiye dek resmi kaydı yapılmış olan tek bölge, Batı Karadeniz Bölümüdür.
Mevsim: Nisan ayından Ekim ayı sonuna kadar uzunca bir sezonu vardır.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilir bir tür olduğu bildirilmiştir.
Ek bilgiler: Nispeten büyük boyut ve tüp katmanının kesiklerinden sızan beyazımsı süt yani lateks iyi bşr ayırt edici özelliğidir. Yakın akrabası olan Berkeley Poliporu – Bondarzewia berkeleyi daha çok yaprak döken sert ağaçlarla (meşe ve kestane gibi) ilişkilidir. Ayrıca, Kararan Mantar – Meripilus giganteus ile de karıştırılması olasıdır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
