Yağlıbolet (Butyriboletus appendiculatus)

Butyriboletus appendiculatus – Yağlıbolet

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Butyriboletus

Tür: Butyriboletus appendiculatus

Butyriboletus appendiculatus bilenen diğer ismi ile Boletus appendiculatus, Türkiye’de “Yağlıbolet” ismi ile bilinir. Tür bilimsel olarak ilk kez 1774 yılında Alman bilgin Jacob Christian Schäffer tarafından Boletus appendiculatus olarak tanımlanmıştır.

Butyriboletus appendiculatus, meşe, kayın ve kestane gibi yaprak döken geniş yapraklı ağaçların altında yetişen yenilebilir, şapka altı süngerimsi, gözenekli bir mantardır. Genellikle “Butter Bolete” yani “Tereyağ Boleti” olarak bilinir. Genellikle meşe ağaçlarının altında büyük koloniler halinde bulunurlar ve sıklıkla eski ormanlık alanlarda yaşlı meşelerle birlikte yaşarlar. Sap ve gözenekleri genellikle parlak sarıdır (bu nedenle tereyağı boleti olarak adlandırılmıştır) ve mantar berelendiğinde, ezildiğinde veya kesildiğinde, oksidasyona (hava ile temas eden bölgeler ) maruz kalan kısımlar parlak mavi bir renk alır.

Şapka: 20 cm çapa kadar büyeyebilen Yağlıbolet, dışbükey ila düzleştirilmiş dışbükey görünümlü, kahverengi ila sarımsı kahverengi renkli bir şapkaya sahiptir. Şapkası olgunlaşma ile birlikte çatlaklar oluşturabilir ve kuru ila hafif yapışkanımsı bir yüzey dokusuna sahiptirler. Mantar, kesildiğinde veya ezildiğinde yavaşça maviye dönüşebilen, çok sıkı sarımsı ete sahiptir. 

Gözenekler: Şapkasının alt yüzeyindeki süngerimsi gözenekler tereyağı sarısı renktedir ve genç örneklerde bu daha az olası olmakla birlikte, morluk mavisi de olabilir.  

Gövde-Sap: Sap, 5–15 cm uzunluğunda ve 2–6 cm kalınlığındadır. Sap rengi de sarıdır, bazen kahverengimsi ila kırmızımsı lekeler geliştirir ve tepeye yakın yerlerde ince ağsı oluşumları olabilir.  

Koku: Koku ayırt edici değildir. Tadı da aynen kokusu gibi ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı koyu zeytin-kahverengisidir. Bireysel sporlar elipsoidal ila iğ şeklindedir, pürüzsüzdür ve 12–15 x 3.5–5 µm boyutlarındadır. 

Habitat: Yağlıbolet mantarı genellikle yaprak döken ağaçların olduğu geniş yapraklı ormanları sever, Özellikle Meşe (Queecus) ile mikorizaldir, ayrıca kayın (Fagus) ve tatlı kestaneyi de (Castanea sativa), sever. Genellikle kireçli toprakları tercih ederler.

Mevsim: Temmuz ayından Ekim sonuna kadar (Yaz- Sonbahar).

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yağlıbolet, yenilebilir ve çeşitli kaynaklar tarafından tercih olarak kabul edilir, ancak bazı kaynaklarda alerjik reaksiyon gösterebileceği konusunda uyarılar vardır. Mantarların topraksı aroması onları çorbalara, soslara ve yahnilere uygun hale getirir. Pişmiş porsiyonlar genellikle önce maviye, sonra griye, ardından orijinal sarı renklerine döner..

Ek bilgiler: Benzer türler vardır. Butyriboletus subappendiculatus ile benzerlik gösterir; Aynı cinse mensup bu tür mikroskobik karakterlerde B. appendiculatus’a oldukça benzer. Tarlada yetişmesi, morarma renk reaksiyonunun olmaması, daha solgun şapka renkleri ve kozalaklı ağaçlar altında büyümesi ile kolayca ayırt edilebilir. Ayrıca Butyriboletus regius ve Boletus edulis türleri ile de benzerlik göstermektedir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.