Connect with us

Agaricaceae

Chlorophyllum hortense – Sapıkızaran Şemsiye Mantarı

Published

on

Chlorophyllum hortense – Sapıkızaran Şemsiye Mantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Chlorophyllum

Tür: Chlorophyllum hortense

Chlorophyllum hortense, ilk kez Amerikan mikolog William Murrill tarafından Lepiota hortensis olarak tanımlanmıştır. Tür, 1983 yılında tekrar sınıflandırılmış ve İngiliz mikolog David Pegler tarafından Leucoagaricus hortensis olarak isimlendirilmiştir. Son olarak 2002 yılında Amerikan mikolog Else C. Vellinga bu türü Chlorophyllum cinsine aktarmış ve mantar bugünde geçerli olan Chlorophyllum hortense ismini vermiştir.

Lepiota hortensis (Murrill – 1917) ve Leucoagaricus hortensis (Pegler – 1983) olmak üzere 2 sinoniminin (eşanlamlı isminin) olduğu bildirilmiştir. Buna ilaveten Chlorophyllum hortense’nin terminolojisi ile ilgili bazı karışıklıklar olduğunu da yazmadan geçmemeliyiz; Tür, Avustralya’da belli bir Aralık Leucoagaricus fimetarius adı altında geçmiştir. Kuzey Amerika ve Hawaii’de Leucoagaricus hortensis veya Lepiota humei olarak bilinir. Afrika’da Leucoagaricus bisporus olarak bilinir. Japonya’da ise bu mantara Macrolepiota alborubescens denir.

Şapka: 5-10 cm çapında olan C. hortense şapkası, beyazdan krem ​​rengine renklerde olur. İlk başta sıkı dışbükey olan şapka, olgunlaşma ile dışbükeyden açılarak genişler. Belirgin sarımsı ila kahverengimsi bir umboya (başlığın üstünde merkezi çıkıntı) sahiptir ve kenarlarda güçlü bir şekilde çizgilidir (oluklu). Şapka üzerinde sarımsı ila kahverengimsi kuru pullar bulunur.

Chlorophyllum hortense
Chlorophyllum hortense

Lameller: Lameller oldukça sık ve beyazdır. Dokunulduğunda, berelendiğinde sapı gibi renk değiştirmez yanikızarmaz.

Chlorophyllum hortense
C.hortense

Gövde-Sap:  Gövde (Sap), 3-7 cm boyunda (10 cm’ye kadar da büyür) olup, hareketli bir yüzüğe sahiptir. Sap içi boş olup, sap tabanda biraz şişkindir. Eti beyaz ve incedir ve kesildiğinde veya berelendiğinde hızla kızarır; Bu, Chlorophyllum hortense için önemli bir tanımlayıcı özelliktir.

C.hortense

Koku: Ayırt edici olmamakla birlikte, mantarımsı bir kokusu olduğu bildirilmiştir.

Spor Baskısı: Spor izi rengi beyazdır. Sporlar, elipsoid, pürüzsüz ve kalın duvarlıdır. Basidiosporlar  (7.8)8.5-11 (12) × 6.5- 8.5 μm boyutlarındadır. Basidia 2 sporlu, klavat 25-35 x 8-10 μm boyutlarında ve hiyalindir.

Habitat: Türün özellikle sığır dışkısı ve otları ile döllenmiş organik zengin topraklarda, gübre, kompost ve talaş gibi çürüyen bitki örtüsü ile kaplı, bahçelerde, çimlerde, tarlalarda ve çayırlarda, yalnız başlarına veya dağılmış küçük gruplar halinde büyüdüğü bildirilmiştir. Saprofit yani çürükçül bir mantardır.

2022 yılında ilk kez Rize’den toplanan örneklerin teşhis edilmesiyle, Doç Dr Ali KELEŞ, Prof Dr Yasin UZUN ve Prof Dr Abdullah KAYA hocalarımız tarafından, Türkiye’den yeni kayıt olarak rapor edilmiştir. Kendilerine çok teşekkür ediyor, başarılarının devamını diliyoruz.

Mevsim: İlkbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Chlorophyllum hortense’in toksisitesi konusunda farklı görüşler vardır, bu nedenle tüketilmesinden kesinlikle kaçınılmalıdır. Öylesi, bazı kaynaklarda Brezilya’da C. hortense mantarı tükettikten sonra iki küçük çocuğun öldüğü ve birkaç kişinin zehirlenerek hastalandığı yazar.

Ek bilgiler: Bu mantar özellikle aynı cinse mensup yakın akrabası türler ile benzerlik gösterir; Chlorophyllum palaeotropicum, Chlorophyllum globosum ve zehirli Sahte Şemsiye Mantarı-Chlorophyllum molybdites ile karıştırılabilir. Özellikle mantarlar çok küçükken (genç everecek) bu 3 benzer türü ayırmak çok zordur. Ancak olgunlukta, bu üç takson lamel ve sporlarının renginde farklılıklar gösterirler. O sebepledir ki sadece Makroskobik özellikler ile tanımlamada ciddi hatalar olabilir ve mantarın mikroskobisine de mutlaka bakmak gerekir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Mantar Türleri3 hafta ago

Akdomalan Çöl Trüfü (Tirmania nivea)

Agaricaceae4 hafta ago

Çoban Kızılı Mantarı (Agaricus altipes)

Hypocreaceae4 hafta ago

İstakoz Mantarı (Hypomyces lactifluorum)

Mantar Türleri1 ay ago

Çengel Kirmit (Russula nobilis)

Agaricaceae1 ay ago

Evlek Mantarı (Agaricus benesii)

Mantar Türleri1 ay ago

Eğri Kirmit (Russula paludosa)

Malassezia2 ay ago

Saçdöken Mantarı (Malassezia furfur)

Mantar Türleri2 ay ago

Kafasız Kokarboynuz (Mutinus elegans)

Mantar Türleri2 ay ago

Tüylüyanak Mantarı (Neofavolus alveolaris)

Mantar Türleri2 ay ago

Kavak Kuzugöbeği Mantarı (Morchella populiphila)

Mantar Türleri2 ay ago

Battalçanak Mantarı (Peziza repanda)

Phyllotopsidaceae2 ay ago

Kütükdili Mantarı (Phyllotopsis nidulans)

Mantar Türleri2 ay ago

Yalın Kuzugöbeği Mantarı (Morchella esculentoides)

Geopora2 ay ago

Koca Dalgatopu Mantarı (Geopora sumneriana)

Gyroporaceae2 ay ago

Karnabahar Boleti (Gyroporus cyanescens)

Mantar Türleri2 ay ago

Savan Kuzugöbeği (Morchella prava)

Aseroe2 ay ago

Denizyıldızı Mantarı (Aseroe rubra)

Basında Mantar2 ay ago

Zombi Karınca Mantarı (Ophiocordyceps spp)

Cortinariaceae2 ay ago

Öcü Örümcekmantarı (Cortinarius cinnabarinus)

Basında Mantar2 ay ago

Tayvan’da Bulunan Büyüleyici Mantar

Hypsizygus3 ay ago

Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus ulmarius)

Hygrocybe3 ay ago

Has Mummantarı (Hygrocybe acutoconica)

Mantar Türleri3 ay ago

Yumurtamantarı (Volvariella volvacea)

Gomphaceae3 ay ago

Saçaktellicesi Mantarı (Ramaria stricta)

Calocybe3 ay ago

Arı Çobandamı Mantarı (Calocybe ionides)

Mantar Türleri3 ay ago

Ağulu Morsarı Mantarı (Tricholomopsis decora)

Geoglossaceae3 ay ago

Tüylü Karakaşık Mantarı (Trichoglossum hirsutum)

Amaurochaetaceae3 ay ago

Kara Nazlıbaş Mantarı (Comatrichia nigra)

Favolaschia3 ay ago

Portakal Gözenekli Mantar (Favolaschia calocera)

Hygrocybe3 ay ago

Sarı Mummantarı (Hygrocybe ceracea)

Cortinariaceae4 ay ago

Üç Örümcekmantarı (Cortinarius trivialis)

Stereum hirsutum
Mantar Türleri4 ay ago

Kıllı Katmantarı (Stereum hirsutum)

Mantar Türleri4 ay ago

Sık Ağulumantar (Omphalotus illudens)

Mantar Türleri4 ay ago

Fırfırlı Tubarya Mantarı (Tubaria furfuracea)

Mantar Türleri4 ay ago

Kanlı Kirmit Mantarı (Russula torulosa)

Mantar Türleri4 ay ago

Altınpelte Mantarı (Tremella aurantia)

Mantar Türleri4 ay ago

Yaş Ağulumantar (Omphalotus olivascens)

Mantar Türleri4 ay ago

Maral Kirmit (Russula sardonia)

Agaricaceae4 ay ago

Kahve Pullu (Lepiota castanea)

Clavariadelphaceae4 ay ago

Haşmetli Topuzmantarı (Clavariadelphus pistillaris)

Mantar Türleri4 ay ago

Göl Süngermantarı (Suillus lakei)

Anthracobia4 ay ago

Zennezili Mantarı (Anthracobia melaloma)

Mantar Türleri4 ay ago

Gavur Süngermantarı (Suillus bellinii)

Agaricaceae5 ay ago

Ağulu Kum Pullusu (Lepiota brunneolilacea)