Cortinarius semisanguineus – Allı Örümcekmantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Cortinariaceae
Cins: Cortinarius
Tür: Cortinarius semisanguineus
Cortinarius semisanguineus, soluk kahverengiden koyu sarıya şapka renkleri ve parlak alımlı kan kırmızısı lamelleri olan orta büyüklükte bir Cortinarius türüdür.
“The surprise “webcap” ve “red-gilled webcap” ingilizce isimleri ile tanınan bu mantar için, Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) referans kitabımızda, akademisyenlerimizin uygun gördüğü Türkçe isim ‘Allı Örümcekmantarı” dır. Ayrıca “Dermocybe sanguinea” türün sinonimi olarak kayıtlarda karşımıza çıkmaktadır.
Şapka: Gençken konik ya da çan görünümlü olan şapka, yaşlandıkça düzleşir. Bazen şapka merkezinde küçük bir tümsek (umbo) kalır. Şapka rengi sarımsı kahverengi, zeytin kahverengisi ya da pas tonlarındadır. Nemliyken renk koyulaşır, kurudukça matlaşıp açılır. Şapka yüzeyi İpeksi, ince lifli bir dokuya sahiptir.
Lameller: Türün en karakteristik özelliği, genç ve taze örneklerde lamellerin kan kırmızısı veya şarap kırmızısı renkte olmasıdır. Şapkaya sıkıca bağlı lameller, gençken parlak kırmızı iken, yaşlandıkça pas kırmızısına döner.
Gövde-Sap: Allı Örümcekmantarı sapı, açık kahverengi liflerle kaplı soluk zeytin sarısı bir yüzeye sahiptir. Sap silindirik, genellikle kavislidir. 4 ila 9 cm uzunluğunda, 0.5 ila 1.2 cm çapında olan sapın dokusu açık koyu sarıdır.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Pas kahverengisi spor izi vardır. Sporlar eliptik, ince siğilli ve yaklaşık 8–10 × 5–6 µm boyutlarındadır.
Habitat: Mikorizal mantardır. İğne yapraklı ormanlarda özellikle çam ve ladin ağaçları altında görülürler. Asidik toprakları tercih ederler.
Türkiye’de de resmi kaydı bulunan türe, Batı Karadeniz Bölümünde rastlamıştır.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Cortinarius semisanguineus, Cortinarius orellanus ve Cortinarius rubellus gibi ölümcül zehirli türlerle aynı alt grupta yer alır. Her ne kadar toksisitesi kesin bilinmiyor olsa da, yenilmemesi, zehirli olarak düşünülmesi önerilir.
Ek bilgiler: Bazı bölgelerde, özellikle İskandinav ülkelerinde, bu mantar, doğal boya mantarı olarak kullanılır; Genellikle Kırmızı ve pas tonlarında yün boyası elde etmek için tercih edilir.
Benzer türler vardır. Bunlar:
| Cortinarius sanguineus | Şapkası ve lamelleri tamamen kırmızıdır. |
| Cortinarius armeniacus | Daha turuncu tonlar hakimdir. Lamelleri de kırmızı değildir. |
| Cortinarius cinnamomeus | Lameller kırmızı değil, sarımsı turuncudur. |
Cortinarius ominosus, C. purpureus, C. tinctorum ve C. phoeniceus ile de az çok benzer özellikleri vardır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Gönderdiği güzel fotoğraflar ile makalenin yazılmasına destek veren Kamuran Arslan kardeşimize ve web sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
