Crepidotus mollis – Acur Ayaksız
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Crepidotaceae
Cins: Crepidotus
Tür: Crepidotus mollis
Crepidotus mollis, Türkiye Mantarları Listesi referans kitabımızdaki Türkçe ismi “Acur Ayaksız” olan mantar, Crepidotaceae familyasından bir türdür. Mantarın İngilizce ismi, “Peeling Oyster Mushroom” (Soyulan İstiridye Mantarı) olarak bilinmektedir.
Tür ilk kez 1762 yılında Jacob Christian Schaeffer tarafından tanımlanmış ve ona Agaricus mollis iki terimli bilimsel adını verilmiştir (Mantar taksonomisinin ilk günlerinde lamelli türlerin çoğu başlangıçta Agaricus cinsine yerleştirilmiş, daha sonra büyük ölçüde diğer yeni cinslere dağıtılmıştır). Bu türü 1857 yılında bugünkü cinsine aktaran Alman mikolog Friedrich Staude olmuştur. Crepidotus mollis şu an geçerli olan bilimsel ismidir.
Crepidotus mollis’in eş anlamlıları (sinonimleri) arasında Agaricus mollis, Crepidopus mollis, Crepidotus ralfsii ve Agaricus ralfsii bulunur.
Şapka: 1.5-6 cm çapında olan şapkası yarım daire biçimli, böbrek veya yelpaze şeklindedir. Şapka yüzeyi pürüzsüzdür, nemli veya kuru olabilir. Başlangıçta beyaz olan şapka, mantar olgunlaştıkça koyu sarı ve kahverengiye döner. Etin üst kısmında jelatinimsi bir tabaka bulunan şapkanın kenarına doğru bazen soluk çizgiler görülebilir. Bu katman elastiktir ve gerildiğinde şeffaf, içini gösteren bir pencereyi andırır. Şapka zarının soyulabilir olması ve şeffaf görüntüsü, tür için önmeli bir karakteristik özelliktir. Şapka eti beyaz, çok sulu ve kolay kırılır.
Lameller: C. mollis lamelleri kısa ve sıktır. Mantarın ilk zamanlarında beyazımsı olan lamelleri, olgunlaştıkça donuk kahverengiye döner. Lameller çok kolay kırılır ve dağılır.
Gövde-Sap: Yandaki fotoğrafta da net bir şekilde görüldüğü üzere, bu mantarın genellikle görünür bir sapı yoktur. Konakçı ağaca veya dala bağlantı, şapkasının bir kenarından olmaktadır ve bu noktadan itibaren de lamelleri yayılmaya başlar.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Spor baskısı kahverengi olup, sporlar 6–8.5 x 4–5.5 µm boyutlarında, elipsoid ila subamigdaliform, düz ve kalın duvarlıdır. Basidia 17–20 x 4–5 µm boyutlarında subklavat ve 4-sterigmattır.
Habitat: C. mollis genellikle yaprak döken sert ağaçlar üzerinde tek başına, gruplar halinde veya üst üste binen katmanlar halinde büyürler. Nadiren de olsa iğne yapraklı ağaçlar ile de bulunurlar. Sert ağaçların gövdeleri üzerinde, kütüklerinde ve düşmüş dalları üzerinde yaşarlar. Genellikle ormanların nemli bölgelerini tercih ederler. Türkiye’de resmi kaydı yapılmış olan bölgeler arasında, Çatalca-Kocaeli ve Güney Marmara Bölümleri ile Karadeniz, Ege ve Akdeniz Bölgesi bulunur.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Crepidotus cinsi mantarların yenilebilirliği hakkında çok az şey bilindiğinden, hiçbir türünün tüketilmemesi önerilmektedir. Hatta bazı kaynaklarda bu türün yenilebilirliği şüphelidir, hatta zehirli olabileceği bildirilmiştir. Bu nedenle, lezzetli ve yenilebilir İstiridye Mantarı – Pleurotus ostreatus toplanırken yanlışlıkla Acur Ayaksız yani Soyulan İstiridye mantarı toplanmayasın özen gösterilmelidir.
Ek bilgiler: Benzer türler arasında aynı familya ve cinse mensup türlerden Crepidotus variabilis, Crepidotus applanatus ve Safron İstiridyesi-Crepidotus crocophyllus ile İstiridye Mantarı-Pleurotus ostreatus bulunmaktadır.
Hypomyces tremellicola mantarı bu türün şapkasını deforme eden bir parazittir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
