Kuş Yuvası Mantarı (Crucibulum laeve)

Crucibulum laeve – Kuş Yuvası

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Nidulariaceae

Cins: Crucibulum

Tür: Crucibulum laeve

Crucibulum laeve, Türkiye Mantarları Listesi Kitabında “Kuş Yuvası Mantarı” olarak adı geçen enteresan bir mantar türüdür. Common Bird Nest Mushroom olarak da dünya mantar literatürlerinde yerini almıştır. “Crucibulum” cins adı bir pota-basket şeklinde anlamına gelirken, spesifik epithet yani tür adı “laeve” pürüzsüz anlamına gelir ve mantar yuvalarının pürüzsüz iç yüzeylerine atıfta bulunulur.

Bu tür ilk kez 1778’de İngiliz mikolog William Hudson (1730 – 1793) tarafından tanımlandı ve ona iki terimli bilimsel ismi olan Peziza laevis demiştir. 1936’da bu türü Crucibulum cinsine aktaran Amerikalı mikolog P.E Kambly olsu. Şu anda hala geçerliliğini koruyan bilimsel adı Crucibulum laeve o yıl verildi.

Crucibulum laeve’nin eşanlamlıları arasında Peziza crucibuliformis, Peziza laevis, Peziza lentifera, Cyathus crucibuliformis, Nidularia laevis, Cyathus scutellaris, Cyathus crucibulum, Nidularia crucibulum ve Crucibulum vulgare bulunmaktadır.

Makroskobik Özellikler: Genellikle “Splash cups” yani Sıçrama kapları olarak da bilinen Kuş Yuvası Mantarı – C. laeve, kuş yuvası mantarlarının birkaç türünden sdece biridir ve en yaygınları arasındadır. Yaygın olmaları kuş yuvası mantarlarından herhangi birinin bulunmasının kolay olduğu anlamına gelmez, çünkü onlar çok küçüktürler ve kolayca gözden kaçarlar. Bu olağanüstü mantarlar, çürüyen odunların (genellikle küçük dallar) ve diğer bitkilerin ölü gövdeleri üzerinde büyürler.

Crucibulum laeve veya beyaz yumurtalı kuş yuvası 3–7 mm çapında x 3–8 mm yüksekliğinde, fincan şeklinde, kısa ve kabaca paralel yan duvarları olan silindirik peridioleslere sahiptir.  Tomentoz dış yüzeyi gençken ten rengi ila sarıdır ve yaş olarak daha beyazdır. Genç örnekler, kısa sürede kaybolan kaba bir tomentoz epiframına (membranöz örtü – ince zar) sahiptir.  Peridioles 1-2 mm genişliğinde, ten rengi ila beyaz renkte, disk şeklinde ve kuruduğunda buruşuktur.

Gövde-Sap: Yandan dikkatli bakıldığında mantar dış yüzeyini, sarımsı-kahverengimsi yünlü bir kabuğun sardığı görülmektedir. Küçük bir fincanı andıran görüntüsünü, Pridioles adı verilen yuvadaki yumurtaların üzerini kaplayan çok ince bir zar tamamlar. Mantar gövdesi eşey olgunluğuna erdiğinde, yağmur damlalarının da yardımı ve üzerine düşmesi ile fincan üzerindeki ince zar düşer ve mantar sporlarını içeren yumurta benzeri peridiolesler ortaya çıkar. Bu olağandışı yöntemle sporları etrafa dağılır.

Koku: Koku ve tat ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: C. laeve- Kuş Yuvası Mantarı, 7-10 x 4-6 µm boyutlarında, eliptik, hiyalin (yarı saydam) ve pürüzsüzdür. Bu enteresan mantar beyaz sporlara sahiptir.  

Habitat: Saprofit yani çürükçül bir mantar türü olan C.laeve, genellikle düşmüş ölü dallar, eski çürüyen keresteler (atılmış kontrplak dahil) ve çürüyen bitki örtüsü üzerinde bulunur. Dağılımı çok düzensiz olmasına karşın oldukça yaygın bir mantardır. Göze çarpmayacak kadar küçük olmaları ve en yaygın yaşam alanlarının karanlık, nemli ormanlık olması nedeniyle nadiren rastlanılan C. laeve – Kuş Yuvası mantarları, başta Avrupa ve Asya olmak üzere, dünyanın diğer ılıman tüm bölgelerinde bulunurlar. Bu tür Kuzey Amerika’nın birçok yerinden de bildirilmiştir.

Bu enteresan mantar türüne Türkiye’de Karadeniz Bölgesinde, Asıl Ege Bölümünde, Yukarı Sakarya ve Yukarı Kızılırmak Bölümünlerinde, Yukarı Murat Van Bölümümde, Akdeniz Bölgesinde ve Orta Fırat Bölümünde rastlanmıştır.

Mevsim: Yaz-Sonbahar

Yenilebilirlik ve Toksisite: Crucibulum türlerinin hemen hepsi insanların gıda olarak ilgisini çekecek kadar büyük, etli veya kokulu olmadıkları” için yenmez olarak kabul edilirler. Bununla birlikte, zehirli alkaloidler veya insanlar için toksik olduğu düşünülen diğer maddelerle ilgili bir rapor bulunmamaktadır.

Ek bilgiler: Kuş Yuvası Mantarına benzer mantarlar vardır. Bunlar;  Cyathus striatus– Yivli Kuş Yuvası Mantarı (adı üstünde yivli yuva duvarları ile karakterizedirler) ve Cyathus olla (genellikle gübreli topraklarda büyürler) olarak sayılabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.