Sarıgaypaşuk Mantarı (Hygrophorus chrysodon)

Hygrophorus chrysodon 

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Hygrophoraceae

Cins: Hygrophorus

Tür: Hygrophorus chrysodon 

Hygrophorus chrysodon, Türkiye Mantarları Listesinde “Sarıgaypaşuk Mantarı” ismi ile anılan, mantar severlerde pek tutulmasa da yenilebilir bir Hygrophorus türüdür. Kuzey yarımkürede yaygın olarak bulunurlar.

Tür adı “chrysodon”adı Yunancada ‘altın diş’ anlamına gelir ve türün şapkasında (özellikle kenara yakın), sapta ve lamellerde bulunan altın renkli granüllere veya tüylere atıfta bulunur. Mantar gövdeleri beyazdır, bazen sarı bir iz veya leke belirir.

Hygrophorus chrysodon, Gold Flecked Woodwax

Tür ilk kez 1838 yılında, Alman doğa bilimci August Johann Georg Karl Batsch tarafından Agaricus chrysodon tanımlanmıştır. Ünlü İsveçli mikolog Augustus Magnus Fries, 1838’de bu türü şimdiki cinsine aktararak şu anda kabul edilen bilimsel adı Hygrophorus chrysodon’u oluşturdu.

H. chrysodon’un eşanlamlıları arasında Agaricus chrysodon Batsch ve Hygrophorus chrysodon var.  lökodon Alb.  & Schwein. bulunur.

Şapka: Başlangıçta dışbükey olan şapka, büyüdükçe neredeyse düz olacak şekilde genişler. Şapka üstü beyaz, çoğunlukla kenarda sarı benekli pullarla kaplı, ıslandığında yapışkan, kuruduğunda pürüzsüz ve parlaktır. Tamamen olgunlaştığında 3 ila 8 cm çapında olan şapkasının eti beyazdır. Sarı beneklilik oranları miktarı mantardan mantara ve mantarın yaşına göre büyük ölçüde değişir. Bu da onun bazı örneklerinin güvenli bir şekilde tanımlanmasını çok zorlaştırabilir. Şapka veya sap yüzeyine bir damla potasyum hidroksit (KOH) damlatılarak limon sarısı rengine dönüşmesi durumunda tanımlama doğrulanabilir.

Lameller: Geniş bir şekilde gövdeye bağlı lamelleri, saptan aşağı doğru inme eğiliminde görmek mümkündür. Sarıgaypaşuk mantarının mumsu, kısa ve sık lamelleri genellikle beyaz olup, kenarlarda sarımsı benekleri, lekeleri olabilmektedir.

Gövde-Sap: 3-10 cm uzunluğunda ve 3-12 mm kalınlığında olan sap, yukarıda eşit, ancak tabana doğru sivrilir. Sapının eti genelde yumuşaktır ve renk değiştirmez.

Koku: Koku ayırt edici değildir, mantarımsı olan kokusu gayet hafiftir. Tadı da kokusu gibi ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyaz olan bu mantarın sporları, elipsoidal (küremsi), pürüzsüz, 7-9 x 4-4.5µm boyutlarındadır.

Habitat: Genellikle iğne yapraklı yani kozalaklı ağaçlar ile mikorizal nadiren de olsa geniş yapraklı-sert ağaçlar ile de rapor edilmiştir. H. chrysodon tek başına, dağınık veya toplu halde bulunabilir. Türkiye’de kaydı olan yerler: Güney Marmara Bölümü, Doğu Karadeniz Bölümü, Asıl Ege Bölümü, Akdeniz Bölgesi ve Orta Fırat Bölümüdür.

Mevsim: Genelde Yaz ve Sonbahar mantarı olan Sarıgaypaşuk Mantarına ılıman iklime sahip ülkelerde Kış aylarında da rastlamak olasıdır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Nadir bulunan bu ormanlık mantarın yenilebilir bir tür olduğu rapor edilmiştir, ancak nispeten nadir olması nedeniyle genellikle pek toplanmaz.

Ek bilgiler: H. chrysodon, Ivory Woodwax- Hygrophorus eburneus ile hemen hemen aynı habitatlarda bulunur ve bu iki mantar genellikle yan yana büyüdüklerine dair görüşler vardır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.