Tozlu Gaypaşuk Mantarı (Hygrophorus pudorinus)

Hygrophorus pudorinus

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Hygrophoraceae

Cins: Hygrophorus

Tür: Hygrophorus pudorinus

Hygrophorus pudorinus, Avrupada yaygın olarak kızaran mum şapkası veya terebentin mum şapkası olarak bilinen Hygrophorus cinsindeki bir mantar türüdür. Ladin ve diğer kozalıklı ağaçlarla mikorozal ilişkilidir. Ülkemizde de ladin ağaçların olduğu ormanlarda bulunabilir. Turuncu pembemsi veya turuncu renkli şapkası, kalın beyaz renkten, yaşlandıkça pembemsi- turuncu renge kadar koyulaşan lamelleri , küçük beyaz noktalar ve lif kümeleri içeren üst sap yüzeyi ile tanınır.

Bu mantarı ilk olarak İsveçli Mikolog Elias Magnus Fries, 1821 tarihli Systema Mycologicum çalışmasında bu mantarı Agaricus pudorinus olarak tanımladı. Hygrophorusun cins mertebesine yükselmesiyle Hygrophorus pudorinus olarak şu anki ismini almıştır. Türün adı Latince pudorinus “kızarma” kelimesinden gelir. Bizler Mantarlı Yaşam ailesi olarak, bu mantarı Türkiye Mantarları Listesi kitabındaki ismi ile “Tozlu Gaypaşuk Mantarı” olarak işleyeceğiz.

Şapka: 3-10 cm; dışbükey, geniş dışbükey veya geniş çan şeklindedir. İlk evrelerde sümüksü-yapışkan olan şapkası, kısa sürede kuru ve parlak görünüm alır. Şapka üzeri pürüzsüz olmakla birlikte, yaşlandıkça üzerinde ince pullar ve çatlaklar gelişir. Uçuk pembemsi, turuncu veya pembemsi renktedir. Şapka ilk evrelerde içe sarılı ve pamukludur.

Lameller: Geniş bir şekilde gövdeye birleşik ve aşağıya doğru genişleyerek inmeye başlayan, beyaz veya yaşla birlikte sarımsı ila turuncu-pembemsi hale gelen kısa lamelleri vardır.

Gövde-Sap: Sap 3-8 cm uzunluğa ve  3 cm kalınlığa kadar olabilmektedir. Genellikle çoğunluğu yer altında olan, konik bir tabanın üzerinde aşağı yukarı eşit bir gövdesi vardır. Bu mantarlar kurutulduğunda kırmızımsı kahverengiye dönen şapkaya doğru küçük beyaz lif kümeleri kendini gösterir. Mantar tutunduğu yerde veya tabanın yakınında sıklıkla sarımsı renktedir.

Koku: Koku genellikle sabunlu ve hoş kokulu, ya da biraz nahoştur. Çoğu zaman da ayırt edici bir kokusu yoktur.

Spor Baskısı: Sporlar 7.5-10.5 x 5.0-6.0 µm boyutlarında olup, elipsoid ila gözyaşı şeklindedir. Pürüzsüz, ince duvarlı, hiler uzantı göze çarpmayan bu sporlar, inamiloiddir. Spor baskısı rengi beyazdır.        

Habitat: Karışık iğne yapraklı ormanlarda, dağınık veya sürü halinde, dağınık “kozalaklı ağaçların altında, özellikle ladin ağaçları altında” gruplar halinde, “kozalaklı ağaçların altındaki yosunlarda bataklık yerlerde, karışık ladin ve çam ağaçları altında”bulunabilir.

Mevsim: Tozlu Gaypaşuk Mantarı, yaz sonunda ve sonbaharda gruplar halinde veya peri halkaları oluşturarak görülebilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Hygrophorus pudorinus- Tozlu Gaypaşuk Mantarı zehirsizdir. Mutfak değeri bakımından çok iyi yenilebilir olmasada, bazı kişiler tarafından sevildiği bilinir. Çiğ tadı çok hoş değildir. Tereyağında kızartılarak sotelendiği takdirde lezzetli olabileceği bilinir.

Ek bilgiler: Tozlu Gaypaşuk Mantarına benzer türler Kayın ağaçlarıyla mikorazal Hygrophorus poetarum ile ve kendi cinsindeki bazı Hygrophorus türleriyle benzer yönleri vardır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayın

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.