Ağulu Kum Pullusu (Lepiota brunneolilacea)

Lepiota brunneolilacea – Ağulu Kum Pullusu Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Lepiota

Tür: Lepiota brunneolilacea

Lepiota brunneolilacea, “Star dapperling” ingilizce adı ile de bilinen ölümcül bir Lepiota türüdür. Henüz, bilinen Türkçe bir ismi olmayan bu ölümcül zehirli türü sizlere “Ağulu Kum Pullusu” olarak anlatacağız.

Şapka: Kumlu topraklara, denize yakın kum tepelerine özgü ölümcül zehirli L. brunneolilacea’ nın, pullu, şarap gibi kırmızımsı kahverengi bir şapkası vardır ve çapı genellikle 5 cm’den fazladır (3-8 cm). Şapka, küresel konik, sonra dışbükey, en sonunda ise düz veya düze yakın olur. Ancak, geniş bir merkezi umbosunu korur, İnce pullarla veya fibrillerle ince bir şekilde kaplanmış tüylü yüzeye sahiptir.

Lameller: Lamelleri serbest, sık, kremsi beyaz renkli, ve pas lekelidir. Dokunulduğunda, berelendiğinde kremsi beyaz lameller kırmızımsı lekelenir.

Gövde-Sap: Mantarın gövde etinde (sapta) kortikal alana doğru az ya da çok belirgin bir kızarıklık vardır. Sap silindirik, genelde soğanlı, çoğu zaman kumlu, beyaz, pembemsi-kahverengi lekeli, şarapsı – pamuksu bir halkaya sahiptir. Yüzük dış etkenlerle bazen düşebilir, yani her zaman sap üzerinde bir yüzük olmayabilir.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Sporlar 9-12 x 5-6μm boyutlarında, eliptik ila oval, dekstrinoid ve hiyalindir.       

Habitat: Deniz kıyısına yakın kumullarda yetişen çok az sayıdaki Lepiota türünden biridir ve sap tabanı genellikle derin bir şekilde kuma gömülüdür. Tür, batı ve güney Avrupa’da ve kuzey Afrika’da bulunur: Akdeniz, Kuzey Denizi ve Baltık Denizi kıyıları ile sınırlı bir yayılış alanına sahiptir. Ender bulunan bir türdür. Slovenya’dan da bildirilmiştir, ancak bu, diğer kayıtlardan farklı bir yaşam alanından geldiği için onaylanması gerekmektedir. Aynı şekilde, Fas’tan gelen kayıtlar da onay gerektirmektedir.

Ammophila arenaria yakınında, bazen de Hippophae rhamnoides çalılıklarının yakınında ve Quercus ilex yakınında yetişir. Görünüşe göre gömülü organik madde üzerinde saprofit yani çürükçüldürler.

Mevsim: Sonbahar ve bazen de Kış başlarında görülürler.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Ölümcül zehirli bir mantardır. Kısa bir süre öncesine kadar, toksik özelliklere sahip bir mantar olarak tanımlanmış ve zehirli kabul edilmiştir. Yakın zamanda derinlemesine yapılan araştırmalar sonucunda, hem Lepiota brunneolilacea’da hem de yakından ilişkili türlerde amatoksinlerin varlığını saptanmıştır. Bu türde de öldürücü miktarda Alfa-Amanitin varlığı tespit edilmiştir.

Ek bilgiler: Popülasyonları giderek azalmakta olan ve artık nadir bulunan L. brunneolilacea, Küresel Kırmızı Listeye (Global Red List) alınması önerilmiş bir mantar türüdür. Diğer Lepiota türleri ile ve Agaricus türleri ile bu zehirli Lepiota’nın karıştırılması olasıdır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.