Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Pluteus leoninus – Aslan Çıtkırdı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Pluteaceae

Cins: Pluteus

Tür: Pluteus leoninus

Pluteus leoninus, orta büyüklükte Pluteus cinsine mensup bir mantardır. “Lion Shield” (Aslan kalkanı) ingilizce ismi ile tanınan mantarın Türkçe ismi, “Aslan Çıtkırdı” mantarıdır (TML – Aralık 2020). Mantarın çarpıcı altın sarısı şapkası fark edilmesini ve tanınmasını kolaylaştırır; ancak nadir bulunurluğu ve karanlık, nemli ve iyi gölgeli alanları tercih etmesi onu iyi gizler.

Bu orman mantarı ilk kez 1762 yılında Alman doğa bilimci Jacob Christian Schaeffer tarafından tanımlandı ve ona iki terimli bilimsel Agaricus leoninus ismini verdi. Bir başka Alman mikolog Paul Kummer, 1871 yılında bu türü mevcut cinsine aktardı ve onu Pluteus leoninus olarak yeniden adlandırdı.

P.leoninus türünün sinonimleri (yani eşanlamlıları arasında) Agaricus leoninus (Schaeff.), Agaricus sororiatus (P. Karst.) ve Pluteus sororiatus (P. Karst.) bulunur.

Şapka: P.leoninus şapkasının çapı ortalam 3-5 cm kadardır. Şapka ilk başta dışbükey veya çan şeklinde olup, daha sonra geniş ölçüde dışbükey veya neredeyse düz hale gelir. Mantar çoğu zaman, geniş merkezi umbosunu korur. Özellikle orta kısımda ince kadifemsi ila ipeksi, daha koyu, kahverengimsi bir merkeze sahiptir. Şapka rengi altın sarısı renginden donuk veya kahverengimsi sarıya değişkenlik gösterebilir. şapka uçları yani kenarlar yivli yani çizgilidir. Yağmurlu zamanlarda mantar ıslak iken bu yivli kenarlar daha net görülür.

Lameller: Lameller saptan tamamen arınmış yani bağımsız, ya da hemen hemen öyledir. Kısa ve sık olan lamelleri önce beyazımsıdır, sonra pembe veya somon pembesine döner.

Gövde-Sap: Aslan Çıtkırdı Mantarının sapı 5-9 cm uzunluğunda ve 0.5 cm kalınlığındadır. Sap tepeye doğru hafifçe sivrilir, pürüzsüz veya ince ipeksi görünümlüdür. Sap rengi beyazımsı ila sarımsı veya kahverengimsi olabilmektedir. Taban yakın kısımlarda renk daha koyudur. Sapının içi boştur. Eti ince ve beyaz olup, berelendiğinde veya dilimlendiğinde değişmez. 

Koku: Ayırt edici değildir. Tadı hiç yoktur veya çok azdır.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi somon pembesi veya pembedir. Sporlar geniş ölçüde elipsoidal veya yarı küresel, pürüzsüz ve 6-8 x 5-6 µm boyutlarındadır.

Habitat: Diğer Pluteus türleri gibi bu tür de, odun yani ağaç çürüten (saprofit veya yeni ismi ile saprotrof) bir mantardır. Çürümeye ve yosunlaşmaya durmuş, düşmüş sert ağaç gövdeleri ve büyük dallarının üzerinde tek başına ve gruplar halinde bulunurlar. Mantar, geniş yapraklı ağaçların ve bazen de kozalaklı ağaçların kütükleri ve odun artıkları üzerinde yetişir diyebiliriz. Türkiye’de, Batı Karadeniz Bölgemizde resmi kaydı yapılmıştır.

Mevsim: Yaz ve Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Her ne kadar yenilebilir bir mantar olduğu bildirilse de, nadir bulunan bir tür olması, taçsız oluşu ve büyük olmayan boyutları sebebiyle, tüketmek amaçlı toplanmaması tavsiye edilir.

Ek bilgiler: Aslan Çıtkırdı – P. leoninus benzer türler genelde aynı cinse mensup yakın akrabalarıdır; Pluteus cervinus – Ağulu Çıtkırdı Mantarı genellikle daha büyüktür ve pürüzsüz kahverengi veya açık kahverengi bir şapkaya sahiptir. Pluteus chrysophaeus – Gergin Çıtkırdı Mantarının ise parlak sarı bir şapkası vardır, ancak genellikle P. leoninus’tan çok daha küçüktür ve daha koyu bir merkezi bölgeye sahip değildir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.