Protostropharia semiglobata – Küre erbaş mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm : Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Strophariaceae
Cins: Protostropharia
Tür: Protostropharia semiglobata
Şapka şekli ve habitat tercihi nedeniyle yaygın olarak kızıl saçlı (Dung Roundhead ) olarak bilinen Protostropharia semiglobata, yaz ve sonbahar boyunca ortak kullanılan meralarda, otlatılan fundalıklarda sıklıkla görülür. Bu koprofil mantarın şapkalarının boyutu çok değişkendir ve bazen resimlerde gösterildiği gibi sarı veya kahverengi tonlarda olması bu mantarı tanımlamayı daha da zorlaştırabilir.
Protostropharia semiglobata, Türkiye’nin yanı sıra anakara Avrupa’daki tüm ülkelerde çok yaygın bir mantardır. Bu tür, Kuzey Amerika ve (giriş yoluyla) Avustralya da dahil olmak üzere dünyanın birçok yerinde bulunur. Bu yaygın küçük mantar ilk olarak 1786’da Agaricus semiglobatus adını veren August Johann Georg Karl Batsch (1761-1802) tarafından bilimsel olarak tanımlanmıştır(Çoğu lamelli mantar , mantar taksonomisinin ilk günlerinde Agaricus cinsine yerleştirilmiştir, ancak çoğunluğu o zamandan beri yeni cinslere taşınmıştır). Diğer birkaç cinsten geçtikten sonra, Dung Roundhead nihayet 1872’de Fransız mikolog Lucien Quélet’in yardımıyla şimdiki taksonomik konumuna yerleşti. Bununla birlikte, mikolojide hiçbir şeyin tam olarak çözülmediği görülüyor ve 2013’ün başlarında Amerikalı mikolog Scott Redhead ve meslektaşları, misellerinde kristalli akantositlerden ziyade astrocystidia’nın oluştuğu Stropharia türlerini içermesi için yeni bir cins olan Protostropharia’yı önerdiler; Redhead, Protostropharia semiglobata’yı önerilen bu cinsin tür türü yapmıştır. Bizler Mantarlı Yaşam ailesi olarak Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) isimli kitaba göre Küre Erbaş Mantarı olarak tanımlayacağız.
Şapka: Küre Erbaş mantarının yarım küre şeklindeki şapkası 1 ila 3 cm çapındadır. Islak olduğunda yapışkandır, kuruduğunda ise pürüzsüz ve parlaktır. İnce şapka eti çok soluktur.
Lameller: İlk başta, soluk kil-kahverengi renkli Stropharia semiglobata’nın orta derecede aralıklı,bitişik lamelleri, sporları olgunlaştıkça soluk kenarlı tarçın rengine koyulaşırlar.
Gövde-Sap: 2 ila 3 mm çapında ve 5 ila 10 cm yüksekliğinde şapkayla aynı renkte olan Küre Erbaş mantarının pürüzsüz, narin gövdesi, tepede çok soluk ve geçici, halkanın altında soluk aşı boyasıdır; eti katı ve soluk koyu sarıdır. Halka (Yüzük) bölgesi ilk başta beyazdır, ancak mantar yaşlandıkça ve lamellerden sporlar salındıkça mor-kahverengine döner.
Koku: Ayırt edici bir kokusu yoktur.
Spor Baskısı: Mor-kahverengi, elpdoidal ila oval, pürüzsüz ve 15-19 x 9-11μm boyutlarında olan sporları kalın duvarlı ve küçük bir apikal mikrop gözeneklidir (en açık şekilde sol üstteki ve sol alttaki sporlarda, oval sporun daha keskin (tepe) ucunda dış duvarda ince bir bölge olarak görülür).
Habitat: Protostropharia semiglobata, hayvan gübresi ve taze gübrelenmiş otlaklarda saprobiktir. Ülkemizde bir çok yerde yaygındır.
Mevsim: Haziran ve Kasım ayları arasında görülebilir.
Yenilebilirlik ve Toksisite: P.semiglobata-Küre Erbaş Mantarı bazı kaynaklarda yenilebilir, diğerlerinde ise yenmez veya şüpheli olarak tanımlanmaktadır. Gübre üzerinde yetiştikleri ve bu cinse ait bazı mantarların en azından orta derecede zehirli olduğunun bilindiği gerçeğinden hareketle, bu türün zehirli bir mantar olarak kabul ediyoruz ve tüketilmesini tavsiye etmiyoruz.
Ek bilgiler: P.semiglobata-Küre Erbaş Mantarına benzer türler: Stropharia coronilla, Agrocybe pediades, Panaeolus semiovatus, Panaeolus papilionaceus, Deconica coprophila olarak sayılabilir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
Bir yanıt yazın