Cadıkazanı Mantarı (Sarcosoma globosum)

Sarcosoma globosum – Witches cauldron – Cadıkazanı Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Ascomycota

Sınıf: Pezzizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Sarcosomataceae

Cins: Sarcosoma

Tür: Sarcosoma globosum

Sarcosoma globosum, Witches cauldron yani Cadıkazanı olarak bilinen Sarcosomataceae familyasından bir mantar türüdür. İlk olarak 1793 yılında Casimir Christoph Schmidel tarafından tanımlanmıştır. Johann Xaver Robert Caspary, 1891’de onu Sarcosoma cinsine aktarmıştır.

Charred-Pancake Cup (Kömürleşmiş Krep Kupası) olarak da bilinen, Kuzey Avrupa’ya özgü, neredeyse tehdit altında bir mantardır. Kuzeydoğu Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde, özellikle Büyük Göller bölgesinde nadiren bulunur. Biyologları şaşırtan bir şekilde, 2021 yılında Kuzey Britanya Kolumbiyası’ndan bildirilmiştir.

Cadıkazanı bir ascomycete, kese mantarıdır. Yani mikroskobik yapısı cinsel üreme için spor taşıyan bir hücre olan ascus’u kullanır. Bu bir detritivordur (detritivore) ve en yaygın olarak yaprak çöpü olan çürüyen madde üzerinde hayatta kalır. Ladin ormanlarında bulunur ve şu anda herhangi bir kullanım alanı yoktur.

Genel Özellikleri: S.globosum iri, sapsız, yuvarlak, fıçı benzeri, 5-10 cm çapında, koyu kahverengi-siyahımsı, hymenium düzgün, parlak, steril kısım mat, kadifemsi mantar gövdelerine sahiptir. Mantar gövdelerinin içeriği jelatinlidir.

Cins adı Yunancadan gelir ve “eski vücut” anlamına gelir. Mantar gövdeleri yaşlandıkça daha fazla pürüzlü ve daha kırışık hale gelir. Mantarın kuru ağırlık yüzdesi yaklaşık üçtür.

Gövde eti : Tadı ayırt edici değildir.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Asci, 8 sporlu, 250-300 × 35-38 μm boyutunda, uçları iyotlu ve amiloid değildir. Sporlar hiyalin, pürüzsüz, elipsoid ve 25-28 × 8-9 µm boyutlarındadır. Parafizler ipliksi, kahverengi, gevrek, asci uzunluğunda ve 2.5-4.0 μm genişliğindedir.  

Habitat: Cadıkazanı, Kuzey Avrupa’daki akarsular ve dereler boyunca bulunur. Dünyada en yaygın olarak Kuzey Avrupa’da, özellikle İsveç’te bulunur, ancak popülasyonu son 50 yıldır giderek azalmaktadır. Kanada, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Finlandiya, Letonya, Norveç, Polonya, Rusya, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri’ne özgüdür. Almanya, Litvanya ve Slovakya’da bölgesel olarak soyu tükenmiş olarak sınıflandırılmıştır. Nehirlerin ve akarsuların yakınında iyi drene edilmiş, besin açısından zengin toprakları ve özellikle ladin ormanlarını sever. Orta Avrupa’da bölgesel olarak yok olmalara maruz kalmış bir mantardır.

Mevsim: İlkbahar- Sonbahar. Ama yapılan araştırmalarda bölgelere ve iklime göre mevsiminde farklılıklar görülmüştür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Bu enteresan görünümü ile ön olana çıkan Cadıkazanı Mantarının bir kullanım alanı yoktur. Yenilebilirliği ve toksistesi üzerine bilgi bulunamamıştır.

Ek bilgiler: Bu az çalışılmış mantarın yaşam öyküsü ve ekolojisinin yanı sıra popülasyon büyüklüğü, dağılımı ve eğilimleri de araştırılmalıdır. Cadıkazanı mantarının habitatına yönelik tehditler, ilerleyen iklim değişikliği ile ilişkili çevresel bozulmanın aynı türleridir. AB ülkelerini ve bölgelerini sorumlu tutmak için bunların kesin olarak belirlenmesi ve eylem planlarının taslağının hazırlanması ve imzalanması gerekir. Cadıkazanı Mantarı Avrupa’da 12 ülke ve bölgede ulusal olarak kırmızı listeye alınmış veya nadir tür olarak sınıflandırılmıştır.  İsveç Çevre Koruma Ajansı, 2010’dan 2014’e kadar Sarcosoma globosum türünü koruma altına almak için, “Tür Eylem Planı” geliştirmiştir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.