Scleroderma citrinum
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm : Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Boletales
Aile: Sclerodermataceae
Cins: Scleroderma
Tür: Scleroderma citrinum
Sarı foslak mantarı, yaygın olarak Toprak topu (Common Earthball), Domuz derili zehirli puffball ( Pigskin Poison puffball) olarak bilinir. Siğilli bir patatese benzer. Asitli topraklar, özellikle ormanlardaki sertleşmiş yollar ana yaşam alanıdır. Rengi açık koyu sarıdan, orta kahverengiye kadar değişir, ancak genellikle özellikle üst yüzeyde limon sarısı bir renk vardır. Bu nedenle yaygın adlarından bir diğeri de Citrine Earthball’dır.
Scleroderma, Yunanca sert anlamına gelen skler ve cilt anlamına gelen derma kelimelerinden gelir. Citrin ise “limon sarısı” anlamındadır.
İlk olarak 1801’de Christian Hendrik Persoon tarafından tanımlanmıştır (1801’de yayınlanan Persoon’s Synopsis Methodica Fungorum, gasteromycete mantarlarının taksonomisi için başlangıç noktasıdır).
Şapka: Yuvarlak gövde 4 ila 10 cm eninde ve 3 ila 6 cm boyundadır. Sapsızdır ve beyaz misel iplikleriyle yere tutturulmuştur.
Gleba: İlk başta kalın ve beyaz, merkezden dışa doğru mordan mor-siyaha dönüşen, sonunda siyahımsı ila kahverengimsi ve toz gibidir.
Olgunlukta üst katmanı, rüzgar ve yağmurun sporları dağıttığı geniş, düzensiz bir açıklık bırakarak yırtılır. Sarıfoslak mantarının boş dış katmanları korunaklı ormanlık alanlarda aylarca kalabilir.
Koku: Gaz gibi kokar, pek hoş bir koku değildir. Tadı ayırt edici bir özellik değildir.
Spor Baskısı: Küresel, dikenli, tamamen olgunlaştığında 8-13µm çapında olup spor baskısı koyu kahvedir.
Habitat: İyi drene edilmiş, kumlu topraklarda, sert orman yollarında ve gölgeli kıyılarda yetişir. Özellikle yol kenarlarında veya orman drenaj kanallarında yaygındır.
Sert ağaçlar ve iğne yapraklılar ile mikorizaldir. Genellikle yosunlu alanlarda bulunur (bazen iyi çürümüş ahşapta), tek başına, dağınık veya toplu olarak büyüyebilir.
Türkiye’de, Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri, Adana Bölümü, Asıl Ege Bölümü ve Yukarı Sakarya Bölüm’ünden kaydı vardır.
Mevsim: Temmuz-Aralık ayları arasında gözlemlenir.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Ciddi şekilde zehirli olup olmadığı konusunda çelişkili raporlar vardır, bununla birlikte en iyi ihtimalle yenmez ve şüpheli veya en kötü ihtimalle zehirli olarak kabul edilir. ABD’deki yaygın isimlerinden birinin Pigskin Poison Puffball yani Domuz derili zehirli puffball olması bu yüzdendir.
Deneyimsiz mantar avcıları tarafından diğer yer mantarları ile karıştırılabilir. Yutulması insanlarda ve hayvanlarda gastrointestinal sorunlara neden olabilir. Sporlarına maruz kalan bazı kişilerde alerjen tepkiler (lakrimasyon, rinit, burun akıntısı) yaşanabilir. İçinde bulunan pigmentler Sclerocitrin, Norbadione A. Xerocomic asit, Badione A.dir .
Ek bilgiler: Lycoperdon perlatum ( ince , sivri pulları vardır ve süngerimsidir) ve Rhizopogon sp -Tavşan böbreği ( İçi genç örneklerde beyaz ve sert , yaşla birlikte süngerimsi sarı ) ile karıştırılabilir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
Bir yanıt yazın