Tricholoma album – Akkarakız Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Tricholomataceae
Cins: Tricholoma
Tür: Tricholoma album
Tricholoma album, Türkiye’de kayıtlara “Akkarakız Mantarı” olarak geçmiş olan, ama dünyada yaygın olarak “White Knight” yani Beyaz Şövalye olarak bilinen Tricholoma cinsinin şapkası ve lamelleri beyaz bir mantarıdır.
Tür ilk olarak 1774’te Jacob Christian Schäffer tarafından Agaricus albus olarak tanımlanmıştır. Mantar daha sonra, 1886 yılında mikolog Lucien Quélet tarafından Gyrophila alba olarak yeniden tanımlanmıştır. Bugünkü binom adı ise 1871 yılında Alman Paul Kummer tarafından verilmiştir. İngiliz Mikoloji Derneği ortak adı olarak “White Knight (Beyaz Şövalye)” ismini kullanmıştır. Genel adı (Cins ismi) Yunanca trichos/τριχος ‘saç’ ve loma/λωμα ‘hem’, ‘saçak’ veya ‘kenarlık’ kelimelerinden türemiştir; özel sıfat ise Latince albus sıfatı “beyaz” renge karşılıktır.
Sinonim yani eş anlamlı olarak kabul edilmiş isimleri arasında Agaricus albus (1774) ve Gyrophila alba (1886) bulunur.
Şapka: T. album şapkası 3–10 cm çapında ve beyaz veya soluk sarı renktedir (beyaza yakın). Mantar olgunlaşıp yaşlandıkça ortası daha sarı veya koyu sarı bir görünüm kazanır. Hafif bir çıkıntıya sahip dışbükey şapka, içe doğru kıvrılmış kenar boşlukları ile geniş bir konik şekle sahiptir. Küçük bir umbo ile düzleşme eğiliminde olabilir. Şapka kuru ve pürüzsüzdür.
Lameller: Beyaz veya soluk sarı renkli olan Akkarakız mantarı lamelleri kaba dişli kenarlara sahiptir, eşit olmayan uzunluklarda, orta derecede uzak ve kıvrımlıdırlar (gövdeye çok yakın çentikli).
Gövde-Sap: Beyaz ila soluk sarı veya soluk sarımsı kahverengi bir sapı bulunur. Silindirik ve 3 ila 8.5 cm uzunluğunda, 0.8-1.5 cm çapında olan sap üzerinde yüzük ve volva bulunmaz.
Koku: Bu mantar berelendiğinde, kesildiğinde veya ezildiğinde güçlü turp kokusu hasıl olur, tadıın da hafif turp tadında olduğu bildirilmiştir.. (Not: Bu zehirli bir türdür, kesinlikle pişirip tadına falan bakmayınız☠️!)
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyaz olup, sporlar büyük ölçüde, pürüzsüz, 5-7 x 3.5-4.5μm boyutlarında ve amiloiddir.
Habitat: Mikorizal bir mantardır. Özellikle Meşe (Quercus) türleri ile bulunur. Gruplar halinde çoğunlukla kumlu ve tınlı topraklarda büyürler. Diğer geniş yapraklı ve de iğne yapraklı bazı ağaçlarla da mikorizal oluşturduğuna rastlanmıştır.
Tricholoma album, kuzey İskandinavya’dan Akdeniz’e ve İber Yarımadası’nın güney kıyılarına kadar Avrupa anakarasında bulunur. TML – Aralık 2020 kayıtlarına göre Türkiye’de Adana bölümü ve Batı Karadeniz Bölgesinde resmi kaydı vardır.
Mevsim: Yaz mevsiminden Sonbahar bitimine kadar habitatlarında rastlamak mümkündür.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Zehirli bir türdür. Bu görseli hoş ve iri yapılı mantar iyice pişirilip yenildiğinde dahi, ciddi mide rahatsızlıklarına neden olur. Lütfen tüketmeyiniz.
Tricholoma album türünün tıbbi yönü araştırmakta ve Antitümör etkileri üzerine ciddi çalışmalar bulunmaktadır. T. album mantarının misel kültüründen ekstrakte edilen ve beyaz farelere intraperitoneal olarak 300 mg/kg dozajda uygulanan polisakkaritler, Sarcoma 180 ve Ehrlich Kanserlerinin büyümesini sırasıyla %80 ve %90 oranında inhibe ettiği görülmüştür (Ohtsuka ve diğerleri, 1973).
Ek bilgiler: Tricholoma stiparophyllum ile maktoskobik özellikler açısından birbirlerine çok benzerler, ancak güçlü ve hoş olmayan bir kokusu vardır; Bazı otoritelerin şu anda aynı tür olarak kabul ettiği bu iki mantarın mikroskobik karakterlerinde de küçük farklılıklar olduğu bildirilmiştir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
