Fırfırlı Tubarya Mantarı (Tubaria furfuracea)

Tubaria furfuracea – Fırfırlı Tubarya

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Tubariaceae

Cins: Tubaria

Tür: Tubaria furfuracea

Tubaria furfuracea, Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) adlı kitaba “Fırfırlı Tubarya” Türkçe ismi ile girmiş Tubaria türü bir mantardır. İlk olarak 1801 yılında Christiaan Hendrik Persoon tarafından bir Agaricus türü olarak tanımlanmıştır. Fransız mikolog Claude-Casimir Gillet, 1876’da bu türü, Tubaria cinsine aktarmıştır.

Bilinen sinonim isimleri (eşanlamlı) arasında Agaricus furfuraceus ve Naucoria furfuracea bulunur.

Şapka: İlk zamanlar dışbükey olan ve daha sonra düzleştirilmiş veya hafifçe bastırılmış olan şapka, 1 – 4 m çapındadır. Genellikle peçe parçalarıyla saçaklı ve ince çizgili bir kenara sahiptir. Genç örneklerdeki şapkaların yüzeyi çok az tüylü ve ela kahverengidir, yaşlandıkça veya uzun süreli kuru havalarda kremsi koyu sarıya döner. Eti ince, kırılgan ve soluk devetüyü renklidir.

Lameller: Şapkasıyla hemen aynı renkte olan lamelleri, sapa ya bitişik, ya da hafifçe sapa doğru akar (decurrent) yapıdadır.

Gövde-Sap: Sap, içi boş, lifli, silindirik, 2-5 cm uzunluğunda ve 2-7 mm çapındadır. Şapkasına benzer renkte olan sap, tabanında tüylü beyaz miselyum ağı bulundurur.

Koku: Hafif mantarımsı kokusunun ve çok hafif turp tadının olduğu bildirilmiştir.

Spor Baskısı: Spor baskısı soluk paslı kahverengidir. Sporlar pürüzsüz, elipsodal ve 6,5-10 x 4,5-6,5µm boyutlarındadır.

Habitat: Genellikle ince dallar ve diğer odunsu döküntüler üzerinde kümelenmiş olarak büyürler. Ayrıca, park ve bahçelerde malç olarak kullanılan ağaç yongalarında da bulunurlar.

Türkiye’de kaydı yapılmış yerler arasında Batı ve Doğu Karadeniz Bölümleri; Orta Kızılırmak ve Konya Bölümleri, Yukarı Fırat ve Yukarı Murat-Van Bölümleri, Adana Bölümü ve Orta Fırat Bölümü bulunur.

Mevsim: İlkbahardan sonbahara kadar sezonu devam eder.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Bu küçük mantar genellikle yenmez olarak kabul edilirler. Ancak, tıbbi önemi oldukları bilinmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda bünyesinde bulunan bileşiklerin “Sarcoma-180” adı verilen tümörlerin gelişmesini %80 oranında durdurduğunun anlaşılması mantarın gıda olarak önemini arttırmaktadır.

Ek bilgiler: Tubaria confragosa, ölümcül zehirli Cenaze Çanı Mantarı – Galerina marginata ve Psilocybe cyanescens ile karıştırılması olasılığı vardır. Ayrıca, Tubaria dispersa ile de benzerlik gösterir. T.dispersa’nın daha pürüzsüz, daha soluk bir şapkası vardır ve her zaman alıç ağaçları ve çalılarla ilişkilendirilir.

 T. furfuracea’nın misel kültüründen ekstrakte edilen ve 300 mg/kg dozunda intraperitoneal olarak beyaz kobay farelere uygulanan polisakkaritler, Sarcoma 180 ve Ehrlich solid kanserlerinin büyümesini sırasıyla %80 ve %90 oranında inhibe etmiş yani durdurmuştur (Ohtsuka ve diğerleri, 1973).

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.