Connect with us

Mantar Türleri

Güdük Ölüparmak (Xylaria hypoxylon)

Published

on

Xylaria hypoxylon – Güdük Ölüparmak Mantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Ascomycota

Sınıf: Sordariomycetes

Takım: Xylariales

Aile: Xylariaceae

Cins: Xylaria

Tür: Xylaria hypoxylon

Xylaria hypoxylon, Carbon antlers- Stag’s horn fungus- Candlestick fungus – Candlesnuff fungus gibi isimlerle bilinen bu ilginç türün bizdeki ismi “Güdük ölüparmak” mantarıdır.

Bu mantar ilk kez 1754 yılında, taksonominin babası İsveçli bilim adamı Carl Linnaeus tarafından tanımlanmıştır.

Mantarın tür ismi “hypoxylon” Yunanca’da “ahşap altında” anlamındadır (Hypo “alt” veya “altında” anlamına gelir ve xylon ise “ahşap” anlamına gelir). Sinonim isimler (Eşanlamlı), Xylosphaera hypoxylon, Sphaeria hypoxylon ve Clavaria hypoxylon olarak sıralanabilir.

Makroskobik Özellikleri: Dik ve sivri (bazen geyik boynuzu görünümlü) beyaz veya beyaza yakın uçlar ve uzun, siyahımsı sap ile karakterize edilen bu mantar, tipik olarak çürüyen sert ağaç üzerinde kümeler halinde büyür. Tür, yemişen (Howthorn) ve bektaşi üzümü (Gooseberry) bitkilerinde kök çürüklüğüne neden olabilir.

Xylaria hypoxylon
Xylaria hypoxylon

 Mantar gövdeleri (askokarplar), 3–8 cm boyunda ve 2–8 mm kalınlığında olup, silindirik veya düzleştirilmiş şekildedir. Dik askokarplar genellikle bükülür ve tipik olarak seyrek olarak dallanır. Genellikle bir geyiğin boynuzlarına benzeyen uçlar geliştirir.

Xylaria hypoxylon
X. hypoxylon

Mevsiminde, kendisini beyazdan griye bir toz birikintisi olarak gösteren aseksüel sporlarla (conidia) tamamen kaplanabilir.  Sezonun sonlarına doğru artık tamamen olgunlaşan askokarplar kömür siyahı renktedir ve yüzeyde perithecia adı verilen küçük sivilce benzeri tümsekler bulundurur. Bunlar, cinsel sporların (askosporlar) salınması için küçük delikler veya ostioller içeren, çok küçük yuvarlak spor taşıyan yapılardır. Perithecia, sert, elastik ve beyaz olan askokarpın etine, stromaya gömülüdür. Perithecia içinde asci 100 × 8 μm’dir.

Xylaria hypoxylon
X. hypoxylon eşey olgunluğunda (siyah)

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor izi siyahtır. Askosporlar böbrek şeklinde, siyah ve pürüzsüzdür. Bu sporlar 10–14 × 4–6 μm boyutlarındadır. Eşeysiz sporlar (mitosporlar) elips şeklinde, pürüzsüz ve hiyalindir. 

Habitat: Saprofit yani çürükçül bir mantar olan Güdük Ölüparmak Mantarı, kesilmiş ağaç kütüklerinde ve düşmüş dallar üzerinde bulunur. Türkiye”de resmî kaydının yapılmış olduğu bölgeler; Çatalca-Kocaeli Bölümü, Karadeniz Bölgesi, Yukarı Sakarya Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü, Antalya Bölümü ve Orta Fırat Bölümü olarak sıralanabilir.

Mevsim: İlkbahar-Yaz- Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Zehirli bir tür olmadığı halde yenilmeyen mantarlar kategorisinde ( toplanmaya değmeyecek kadar ince ve küçük oldukları için) gösterilmiştir.

Ek bilgiler: Yakın akrabası ve aynı cinse mensup Ölü adamın parmakları mantarı- Xylaria polymorpha ile benzerlik gösterir. Ancak, Güdük Ölüparmak Mantarı, X. polymorpha’dan daha fazla dallı olup, sapları ve dalları ondan daha ince, daha narindir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae8 saat ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita3 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)