Agaricus impudicus – Pullu Kızıl Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Agaricaceae
Cins: Agaricus
Tür: Agaricus impudicus
Agaricus impudicus, Agaricus ailesinin güzel bir üyesi olan tür, diğer birçok ‘ormanlık’ Agaricus türlerinin aksine, zarar gördüğünde, kesildiğinde veya berelendiğinde etinde renk değiştirme olmaması ile karakterize bir mantardır. İngilzce ismi “Tufted wood mushroom” olan bu mantarı, Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) Türkçe “Pullu Kızıl Mantarı” olarak yazmıştır. Bizde türü sizlere, bu güzel Türkçe ismiyle anlatacağız.
Tür, ilk olarak 1932 yılında İngiliz mikolog Carleton Rea (1861 – 1946) tarafından Psalliota impudica olarak tanımlanmıştı.1951 yılında Çek mikolog Albert Pilát (1903 – 1974) bu mantarı Agaricus cinsine aktarmıştır.
A.impudicus sinonimleri arasında, Psalliota impudica Rea 1932, Agaricus reae Bon 1981, Psalliota variegata FH Møller 1950, Agaricus variegans FH Møller 1952, Agaricus koelerionensis (Bon) Bon 1980, variegatus (F.H. Møller) Piliç 1951, Psalliota variegata var. kolerionis Bon 1972 bulunur.
Şapka: Şapka başlangıçta dışbükeydir, olgunlaşma ile düzleşme eğiliminde olur. 4–15 cm çapında olan şapkası beyazdır lakin, beyaz zemin üzerinde çok sayıda kahverengimsi pulların bulunması nedeniyle kahverengimsi görünür.
Lameller: Diğer tüm Agaricus cins,ne mensup türlerde de olduğu gibi lameller serbesttir. Oldukça sık olan lamellerin rengi, yaşla birlikte grimsi soluk pembeden çikolata kahverengine değişir.
Gövde-Sap: Beyaz sapı, 6–12 cm boyunda ve 0,8–2 cm kalınlığındadır. Sap (Gövde), silindirik olup, tabana doğru kalınlaşma eğilimindedir. Sap tabanda biraz soğanımsı bir görünümde olabilir. Sap üzerinde kalın, sarkık ve görkemli bir yüzüğü bulunur. Yüzüğün alt kısımları kahverengimsi renklerde olabilir.
Koku: Ayırt edici değildir. Taze örneklerin bazen toprak, bazen de turp gibi koktuğu bildirilmiştir.
Spor Baskısı: Spor baskısı kahverengidir. Sporlar, elipsoidal ila oval ve pürüzsüz olup, 4-6.7 x 3.7-4.5µm boyutlarındadır.
Habitat: Saprotrof (eski adı ile saprofit) yani çürükcül mantarlardandır. Hem yaprak döken hem de iğne yapraklı (kozalaklı) ağaçlar altında bulunabilirler. Ancak, genel olarak çam ağaçlarını tercih ederler. Batı ve Güney Avrupa ile Yeni Zelanda’da bulunduğu bilinen bu nadir mantara ülkemizde birçok bölgede rastlanmıştır. Türkiye’de kaydı olan bölgeler arasında, Güney Marmara Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü, Yukarı Sakarya Bölümü, Erzurum- Kars Bölümü, Yukarı Murat- Van Bölümü ve Adana Bölümü bulunur.
Mevsim: Yaz -Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Zehirli değildir. Her ne kadar bazı kaynaklar bu mantarı yenilebilir kategorisine almışsa da, diğer bazı yazarlar teoride olmasa da pratikte onu yenmez olarak değerlendirmektedirler, çünkü pişirme esnasında meydana gelen çürük turpa benzeyen mide bulandırıcı bir kokusu vardır. Tüketilmesini tavsiye etmiyoruz.
Ek bilgiler: Benzer türler vardır; Agaricus haemorrhoidarius ile benzer, bu mantarın gri-kahverengi pulları ve sağlam bir gövdesi vardır, geniş yapraklı ağaçların, özellikle meşe ve kayınların altında bulunur. Ayrıca, Agaricus augustus yani Şehzade Mantarı ile benzerler, lakin bu tür daha iridir ve acı badem kokar.
A.impudicus ormanda yetişen benzer Agaricus mantarlarından, hafifçe pembeye dönebilen sap ve şapkası ile genişleyen sap kısmı dışında, kesildiğinde sarımsı veya kırmızımsı bir renk almaması (berelenmemesi) ile ayrılır diyebiliriz.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
