İkirenk Bolet (Baorangia bicolor)

Baorangia bicolor – İkirenk Bolet

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Baorangia

Tür: Baorangia bicolor 

Baorangia bicolor, bilinen diğer ismi ile Boletus bicolor, ingilizce two-colored bolete (İki renkli bolet) ve red and yellow bolete (kırmızı ve sarı bolet) olarak tanınır. Tür, henüz tam yerleşmemiş olan belirsiz bir taksonomiye sahip bir mantardır. 1807 yılında, Boletus bicolor ilk olarak İtalyan bir botanikçi Giuseppe Raddi tarafından Baorangia bicolor olarak adlandırıldı. Bundan beş yıl sonra 1872 yılında, Amerikalı mikolog Charles Horton Peck, çarpıcı kırmızı ve sarı renkleri nedeniyle bu mantarı Boletus bicolor olarak adlandırdı. Peck’in isimlendirilmesi gayri meşru sayılsa bile, terimi mantarın doğru adı olarak uzun yıllar hüküm sürdü. Ancak, Boletus bicolor türünün diğer Boletus türleri ile karakteristikleri uyuşmadı ve 2015 yılında İtalyan mikolog Alfredo Vizziniii tarafından Baorangia cinsine transfer edilmiştir.

Boletus bicolor adı, latincede ”mantar” anlamına gelen Boletus ve “iki renge sahip olmak” anlamına gelen “bicolor” dan gelmektedir.

Baorangia bicolor (Kuntze) G. Wu, Halling & Zhu L. Yang (2015), sinonimleri arasında, Baorangia rubelloides G. Wu, Halling & Zhu L. Yang, (2015), Boletus bicolor Peck, (1872) [1871], Boletus rubellus subsp. bicolor (Kuntze) Singer (1947), Ceriomyces bicolor (Kuntze) Murrill (1909), Suillus bicolor Kuntze (1898), Xerocomus bicolor (Kuntze) Cetto (1987) bulunur.

Şapka: Two-coloured Bolete- ikirenk Bolet Mantarı şapkası, 4-16 cm çapında, gençken dışbükey sonra geniş dışbükey veya neredeyse düzdür. Şapka üstü kuru ve pürüzsüz olduğunda ince kadifemsi görünümlüdür. Genellikle koyu pembemsi kırmızı ila koyu tuğla kırmızısıdır. mantar olgunlaştıkça kırmızımsı veya pembemsi solma mümkündür. Mantarı palak renkleri göz alıcı güzelliktedir. Şapka üzerinde sarımsı kenar boşlukları vardır.

Gözenekler ve Tüpler: Genç örneklerde gözenekler genellikle saptan hafifçe aşağıya doğru iner. Renk genç örneklerde parlak sarı, portakal rengi, sonra donuk zeytin sarısı veya nadiren kırmızımsı olur. Gözenekler berelendiğinde mavi bir morarma görülür. Bu renk değişimi her zaman çok hızlı gerçekleşmeyebilir.

Gövde-Sap: 5-15 cm uzunluğunda ve 1.5-3 cm kalınlığında olan B. bicolor sapı, gençken küçük bir sopa şeklindedir. Gövde sert, pürüzsüz, şapkaya yakın kısımlarda parlak sarı (ve nadiren üst üçte birinde) geri kalan bölümlerde kırmızı ila morumsu kırmızıdır.

Koku: Koku ve tat ayırt edici özellik değildir. Ancak, bazı kaynaklarda kokusunun köri – curry (hint baharat karışımı) gibi olduğu, tadının ise Porçini- Hakiki Çörek mantarı – Boletus edulis kadar iyi olduğu yazar.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi zeytin kahvesidir. Sporlar 9-11 x 3.5-5 µm boyutlarında, şeffaf, pürüzsüz ve nerdeyse dikdörtgen şekillidir.

Habitat: Kuzey Amerika, Çin ve Nepal’de yaprak döken ağaçların olduğu ormanlarda tek başına veya gruplar halinde büyürler. B. bicolor yaprak döken ağaçlarla mikorizal (özellikle Meşe ağaçları ile) bir mantardır. Henüz Türkiye’de kaydı yoktur.

Mevsim: Yaz – Sonbahar (Haziran’dan Ekim sununa kadar).

Yenilebilirlik ve Toksisite: Nepal’de en çok tüketilen mantarların başında gelir. Çok lezzetli ve aranan mantarlardan biri olduğu bildirilmiştir. Bazı rehber kitapları berelenince renk değiştiren (mavi ve mora dönen) mantarlardan kaçınmayı önerir, çünkü renk değiştiren zehirli Bolet türleri ile kolayca karıştırılabilir. Boletler konusunda uzman olmayan mantar avcılarının, berelerinince veya kesilince renk değiştiren türlerden uzak durmalarını öneririz.

B.bicolor – İkirenk bolet mantarının insan sağlığına faydalarını gösteren bir çok bilimsel çalışma mevcuttur.

Ek bilgiler: B. bicolor’un en belirgin tanımlayıcı özelliği egzotik rengidir. Taze olduğunda, şapka ve gövde altında sarı ile parlak kırmızı renkler hakimdir. Diğer bolete mantarlarıyla karşılaştırıldığında, B. bicolor yaralandığında hemen renk değiştirmez, morarmaz. Berelendiğinde, gözenek yüzeyi yavaş yavaş mavileşir, ancak mantarın diğer kısımları o kadar çok renk değiştirmez. Bu mantarın diğer önemli özelliği kokusunun açıklamasıdır. B. Bicolor genellikle belirgin bir kokuya sahip değildir, ancak bazı kaynaklarda bu mantarın köri gibi bir kokuya sahip olduğu yazar. Bu köri kokulu mantarlar, ayırt edilemez kokuyla mantarlarla birlikte veya yakınında büyüyebilir. B. bicolor – İkirenk Bolet Mantarı, berelendiğinde çok çabuk mavi veya mavi-siyaha renk değiştiren Boletus pseudosensibilis ve Boletus sensibilis ile karıştırılması muhtemeldir. 

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.