Hypomyces lactifluorum – İstakoz Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Sordariomycetes
Takım: Hypocreales
Aile: Hypocreaceae
Cins: Hypomyces
Tür: Hypomyces lactifluorum
Hypomyces lactifluorum, yaygın bilinen İngilizce adı ile Lobster Mushroom yani İstakoz Mantarı, bu yaygın olarak bilinen isminin aksine bir mantar değil, bazı mantar türleri üzerinde yetişen ve onları pişmiş bir istakozun dış kabuğuna benzeyen kırmızımsı turuncu bir renge dönüştüren asalak bir ascomycete mantarıdır. H. lactifluorum özellikle Russula brevipes, Lactarius deliciosus ve Lactifluus piperatus gibi Russula, Lactarius ve Lactifluus cinsinin üyelerine saldırır. H. lactifluorum tam olgunlaştığında, saldırdığı konakçısını tamamen kaplayarak, onu nerdeyse tanımlanamaz hale getirir.
Şapka: Genellikle Belli bir şekli şemali olmayan, düzensiz bir görünüm arz eden şapka, çoğunlukla saldırdığı mantarın şeklini andırır. Russula ve Lactarius içbükey bir şapka formunda olabilir. Yine de bu patojen mantar (Hypomyces lactifluorum) şapka görünümünü ciddi şekilde deforme edebilir ve çok düzensiz olabilir. Çoğu zaman yüzeyde çatlaklar oluşur. Şapkalar ve üzerindeki çatlaklar genellikle çok kir (toprak vs) toplar ve yenilecek ise temizlenmesi zor olabilir.
Turuncu veya turuncuya yakın renklerde sert bir yüzey ile kaplanmış olan şapka altı artık lamelli bir mantar görünümünden çok uzaktır.
Sap ve gövdesi de şapka üstü ve sert görünümlü şapka altı gibi deforme olabilir. Hem renginde hem de morfolojik görünümünde farklılıklar olması beklenen bir durumdur. Sap içi rengi yandaki fotoğrafta da görüldüğü üzere beyazdır.
Koku: Deniz ürünlerine benzer bir tada ve sert, yoğun bir dokuya sahiptirler.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyazdır. Askosporlar 35.0 x 43.0 x 6.0-7.5 µm boyutlarında ve iğ şeklindedir.
Habitat: Doğal olarak enfekte ettiği türlerin (misal; Bodur Kirmit – Russula brevipes) habitatları ile aynıdır.
Mevsim: Üzerinde parazit olduğu konakçısı (Russula, Lactarius ve Lactifluus türleri) ile aynı mevsimde, yani genellikle Yaz sonu ve Sonbaharda büyürler.
Yenilebilirlik ve Toksisite: İstakoz mantarları yaygın olarak iyi yenilebilir mantarlardandır ve taze olarak tüketilmesi önerilir. Çok lezzetli olduğu bildirilmiştir. Hatta bazı ülkelerde ticari olarak pazarlanırlar ve bazen marketlerde de satılır.
Ek bilgiler: Bu Ascomycete paraziti, ev sahibini misal Russula brevipes’i beyazdan parlak turuncuya dönüştürür ve lamellerinin gelişiminin durmasına neden olur. Lameller hala sporlar üretir, ancak yalnızca Hypomyces lactifluorum’un sporlarını üretir. Bunlar, olgunlaştığında şapka altı yüzeyini sayısız kırmızımsı-turuncu spor kaplar.
H. lactifluorum cinsin en göze çarpan üyesi iken, diğer türlere de nadiren de olsa rastlanır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz;
- Hypomyces chrysospermum; Özellikle Bolet Mantarları üzerinde tanıdık beyazdan sarıya pamuksu büyümeler oluşturan parazit mantardır.
- Hypomyces lateritius; Adının “kırmızımsı” anlamına gelmesine rağmen, Lactarius deliciosus ve Lactarius sanguifluus’un lamellerini, kremden soluk ten rengine kadar değiştiren bir küf mantarıdır.
- Hypomyces aurantius; Daha çok yaşlanmış, olgun poliporların (ağaç mantarlarının) spor taşıyan yüzeyinde bulunan sarımsı-turuncu bir küftür.
- Hypomyces luteovirens; Russula türlerinde lamellere saldıran, nadir rastlanılan zeytin renkli bir parazit mantar türüdür.
- Hypomyces cervigenus, Helvella lacunosa’nın yüzeyinde görülen yaygın beyazımsı ila pembemsi bir küftür;
- Hypomyces hyalinus; Amanita türlerine, özellikle Amanita novinupta’ya saldıran soluk renkli bir türdür.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
