Marasmius collinus – Tepeli Paraşüt Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Marasmiaceae
Cins: Marasmius
Tür: Marasmius collinus
Marasmius collinus, Marasmiaceae familyasına mensup tüketilmeyen bir mantar türüdür.
Mıhbaşı mantarı (Marasmius oreades) ile karıştırılması olasılığı yüksek olan bu mantarı, Türkiye’de ilk kez 2020 yılında Dr Öğretim Üyesi hocamız Mustafa Emre Akçay tanımlamış, tanımlamada kullanılan örnekler Sarıkamış Allahüekber Dağlarından (Erzurum- Kars) toplanmıştır. Hocamız, ülkemize mikoloji alanında yaptığı çalışmalarından dolayı teşekkür eder, başarılarının devamını dileriz. Henüz resmi bir Türkçe ismi olmayan bu mantarı sizlere “Tepeli Paraşüt Mantarı” ismi ile anlatacağız.
Şapka: 1.5-4 (max 5) cm çapındaki şapkası, başlangıçta konik, sonra dışbükey ve en sonunda ise nerdeyse düze yakın dışbükeydir. Çok belirgin merkezi bir umbosu bulunur. Şapka yüzeyi pürüzsüz olup, mantar genç ve tazeyken kırmızımsı kahverengidir. Olgunlaştıkça ochraceous yani sarıya çalan kahverengi (sarı-kahverengi) olur.
Lameller: Orta derece sıklıkta olan Tepeli Paraşüt Mantarı lamelleri sapa nerdeyse bitişik veya serbesttir. Beyaz veya krem renkli lameller düzensiz tırtıklıdır.
Gövde-Sap: Mantarın sapı, 25-60 × 3-6 mm boyutlarında olup oldukça incedir. Silindirik, pürüzsüz, düz, tabanda hafifçe genişlemiş, soluk bej veya krem renkli olan Marasmius collinus sapı, tabanda daha koyudur. Sap kolay kırılır, yani M. oreades – Mihbaşı mantarı gibi lifli ve esnek değildir. Sapın içi genellikle boştur.
Koku: Koku ve tat belirsizdir. Her ne kadar ayırt edici özellik olmasa da, kokusunun Mıhbaşı Mantarı (Marasmius oreades) gibi hoş olmadığı (M. collinus türünün, meyvemsi, hoş olmayan bir kokusunun olduğu) bildirilmiştir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyaz veya beyazımsıdır. Sporlar (Basidiosporlar) 7-11 × 4-5.5 µm boyutlarında olup, hiyalin, elipsoid, dikdörtgen veya silindiriktir. Basidia 30-40 × 7-8 µm boyutlarında klavat ve 4 sporludur.
Habitat: Açık alanlarda, çimlerde, çayırlarda, meralarda ve yol kenarlarında büyürler.
Mevsim: İlkbahar ve sonbahar mevsiminde görmek mümkündür.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Hafif toksik, yani zehirli bir mantardır. Alerjik reaksiyona da sebep olabileceği bazı kaynaklarda yazmaktadır. Yanlışlıkla Mıhbaşı mantarı (Marasmius oreades) ile karıştırılıp tüketilirse, hafif şiddetli, çeşitli gastrointestinal bozukluklara (mide ve karın ağrısı, ishal) sebep olabilir. Bazı kaynaklarda da yenilen bir tüt olduğu yazıyor olsa dad biz Mantarlı Yaşam olarak tüketilmesini önermiyoruz.
Ek bilgiler: Yakın akrabası olan ve aynı cinsin bir üyesi Mıhbaşı Mantarı ile (Marasmius oreades) karıştırılması kuvvetle muhtemeldir. Görünüm ve boyut olarak benzerler, ayrıca aynı habitatlarda ve aynı mevsimlerde büyürler. Spor boyutlarından, şapka üstü renginden (M. collinus daha koyu ve turuncumsu) ve sapının burkulmaya olan dirençlerinden (Tepeli Paraşüt mantarı sapı kaca kırılırken, Mıhbaşı daha dirençli) ayırt etmek mümkündür.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Başta makalenin yazılmasında ve fotoğrafların temininde bizlerden yardımlarını esirgemeyen, değerli hocamız Mustafa Emre Akçay’a ve web sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
