Morchella populiphila – Kavak Kuzugöbeği Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Pezizomycetes
Takım: Pezizales
Aile: Morchellaceae
Cins: Morchella
Tür: Morchella populiphila
Morchella populiphila, “Morchella semilibera” olarak adlandırdığımız, Half-Free Morel veya Türkçe ismi ile Yarı Yapraklı Kuzugöbeği Mantarının Kuzey Amerika versiyonudur. Son yıllarda Avrupa kıtasında da görülmesi, ağaç fidanlarının Amerika’dan Avrupa’ya getirilmesi vb yöntemler ile olduğu sanılmaktadır. Mantar dünyası için yeni olan tür, ilk kez 2012 yılında M.Kuo, M.C.Carter ve J.D.Moore tarafından tanıtılmıştır.
Tür ismi yani özel sıfat “popiliphila” mantarın kara kavak ağacı (Populus trichocarpa) ile olan ilişkisine atıfta bulunur. Moleküler analizler kesin olarak netleşene kadar tür, Kuzey Amerika’da ki saha rehberlerinde, Morchella semilibera olarak anılmıştır.
Şapka: M. populiphila şapkası 2-5 cm boyunda ve 2-5 cm genişliğindedir. Şapka konik veya geniş koniktir. Üzerindeki çukurlar öncelikle dikey olarak düzenlenmiş, çukurlu ve nervürlüdür. Mantar gençken kel, düzleştirilmiş, bal kahverengisi ila soluk kahverengimsi sırtlar ve beyazımsı ila kahverengimsi olan çukurlar, mantar olgunlaştığında, düzleşerek keskinleşerek, koyu kahverengiden siyaha sırtlar ve sarımsı ila kahverengimsi çukurları olan bir görünüm kazanır. Şapka üstten yaklaşık yarıya kadar gövdeye etek benzeri bir şekilde tutturulmuştur.
Lameller: Diğer tüm Kuzugöbeklerinde ve Ascomycota’larda olduğu gibi bu mantarda da lamel bulunmaz.
Gövde-Sap: Sap 2-11 cm yüksekliğinde ve 1-5 cm genişliğindedir. Mantar çok gençken genellikle şapkası altına gizlenir, ancak olgunlaştıkça önemli ölçüde uzar. Sap oldukça kırılgandır, sıcak, nemli koşullarda, özellikle tabana doğru şişer. Sap rengi beyaz ila sulu kahverengimsidir. Sap genellikle beyazımsı granüllerle unsudur, bazen de koyulaşarak kahverengiye dönüşür.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Sporlar parlak sarımsı turuncu renktedir. Askosporlar pürüzsüz, eliptiktir ve tipik olarak 20–25 x 12–16 µm boyutlarındadır. Asci (yani spor taşıyan hücreler) sekiz sporlu, silindirik, hiyalin (yarı saydam) ve 225–325 x 15–22.5 µm boyutlarındadır.
Habitat: Morchella populiphila’nın ekolojik durumu kesin olarak bilinmemekle birlikte, farklı aşamalarda hem saprofit – çürükçül (beslenmesini cansız veya çürüyen organik maddeden elde ederek) hem de mikorizal (ağaçlarla simbiyotik) olduğundan şüphelenilmektedir. Tek tek veya gruplar halinde büyürler. M. populiphila Amerika’da Kaliforniya, Nevada ve Oregon’da yoğun olarak bulunur. Avrupa’da da rastlanılan türün Türkiye’de Yukarı Murat – Van Bölümünde resmi kaydı yapılmıştır.
Mevsim: İlkbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Morchella populiphila yenilebilir bir Morel türü olmasına rağmen kırılgan yapısı ve kalitesiz tadı nedeniyle diğer kuzugöbeği Mantarları kadar lezzetli ve değerli değildir
Ek bilgiler: M. populiphila, şapka bağlantısı ve yaşam alanı nedeniyle ayrı bir kuzugöbeğidir ve diğer türlerle karıştırılması pek olası değildir. Ancak, Verpa bohemica görünüş olarak biraz benzerdir, Verpa’nın şapkasının sapa eklenmeden sarkıyor olması en büyük ayıraçtır. Diğer Kuzey Amerika yarı serbest kuzugöbeği Morchella punctipes, görünüş olarak M. populiphila’ya çok benzer ve tek başına morfolojide güvenilir bir şekilde ayırt edilemezler. Yaygın Avrupa türü olan Morchella semilibera, hem makroskobik hem de mikroskobik özellikler açısından morfolojik olarak M. populiphila’dan ayırt edilemez.
Şu ana kadar Türkiye’de resmi kaydı yapılmış olan Kuzugöbeği (Morchella) türleri 36 kadardır. Bunlar; Morchella americana, M.anatolica, M.angusticeps, M.arbutiphila, M.conifericola, M.costata, M.crassipes, M.deliciosa, M.dunalii, M.dunensis, M.elata,M.esculenta, M.esculentoides, M.eximia, M.exuberans, M.fekeensis, M.fluvialis,M. galilaea, M.hortensis, M.importuna, M.inamoena, M.intermedia, M.magnispora, M.mediterraneensis, M.ovalis, M.prava, M.pseudoviridis, M.populiphila, M. pulchella, M.purpurascens, M.rielana, M.rufobrunnea, M.semilibera, M.steppicola, M.tridentina ve Morchella vaporaria’dır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
