Rubroboletus pulchrotinctus – Enginsüngercik Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Boletales
Aile: Boletaceae
Cins: Rubroboletus
Tür: Rubroboletus pulchrotinctus
Rubroboletus pulchrotinctus, Rubroboletus cinsine ait, orta ve güney Avrupa’ya özgü, nadir rastlanan bir mantar türüdür. Mantar ilk olarak 1985 yılında İtalyan mikolog Carlo Luciano Alessio tarafından Boletus cinsinde (Boletus pulchrotinctus olarak) tanımlanmıştır. Anacak, daha sonra yapılan bilimsel moleküler düzeyde yapılan araştırmalara ve bulunan kanıtlara dayanarak, 2015 yılında Zhao ve meslektaşları tarafından Rubroboletus cinsine aktarılmıştır. Filogenetik olarak R. pulchrotinctus, daha iyi bilinen Rubroboletus satanas’ın kardeş türüdür ve kardeş tür ile birçok morfolojik özelliği paylaşmaktadır. Rubroboletus cinsine aktarılana karar Suillellus pulchrotinctus geçerli ismiydi.
Türkiye Mantarları Listesinde Türkçe ismi Engin Süngercik Mantarı olan türün en çok bilinen sinonim isimleri içinde, Boletus pulchrotinctus ve Suillellus pulchrotinctus bulunur.
Şapka: Ortalama 7-20 cm çapında olan R.pulchrotinctus şapkası, başlangıçta (mantar henüz küçük ve genç iken) küremsi yani yarım küre şeklinde olup olgunlaşma ile dışbükey olur, en son olarak ise düz dışbükey ile düze yakın görünüm kazanır. Şapkanın kenar boşluğu kalın ve kavislidir, yüzey pürüzsüz, parlak, yapışkanımsı, nemli havalarda biraz yağlıdır. Şapka rengi beyaz, gümüş grisi, gri ila grimsi, koyu sarı veya soluk koyu sarı olabilmekte,kenarda her zaman oldukça belirgin, soluk pembe ila pembe renk tonu vardır. Bu pembelik yavaş yavaş şapka merkezine doğru yayılma gösterebilmekte, şapka üstü bazen neredeyse tamamen pembe olmaktadır.
Tüpler ve Gözenekler: Uzun tüplere sahip hymenophore, 10-25 mm uzunluğunda olup, sapa bitişik veya nerdeyse serbesttir. Tüpler ilk önce limon sarısı, daha sonra biraz zeytin renginde sarı, hasar gördüğünde maviye döner. Gözenekler değişkendir, genellikle sarıdır, sıklıkla yaşla birlikte turuncu veya turuncu kırmızıya dönüşür, bazen genç meyve gövdelerinde turuncu ila turuncu kırmızıya döner ve daha sonra yaşla birlikte soluklaşır, morardığında maviye döner. Gözenekler küçük, az çok yuvarlak, önce parlak sarı veya krom sarısı, sonra daha soluk, yeşilimsi ila gri zeytin yeşili, olgunlaştıklarında sapın çevresi kırmızımsı turuncu olabilir, berelendiğinde mavi renkte boyanırlar.
Gövde-Sap: Sap ortalama 60-150 x 40-60 mm boyutlarında olup, tabana yakın kısımlarda obez, oldukça sağlam, klavat yani sopa görünümlüdür. Sapın üst kısımları oldukça parlak sarı, orta ve alt kısımları pembe, soluk pembe, alt kısım ise beyazımsıdır. Özellikle üst kısmı ince konrenkli bir ağ ile kaplıdır. Başlangıçta ince ve kalın bağlam, şerit kenarlarına doğru yaş yumuşak, beyazımsı, sarı veya parlak sarı, tüylü yüzeyin altında pembe veya gül kırmızısıdır.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi Zeytin kahverengisidir. Sporlar 12– 15 x 5–6 μm boyutlarında olup, iğ şeklinde, pürüzsüz, oluklu, kalın duvarlı ve sarı aşı boyası renklidir.
Habitat: Kireçli toprakları sever. Özellikle meşe (Quercus) ile mikorizal olup, sıcak ve ılıman iklimlerin geniş yapraklı ağaçlı ormanlarında bulunurlar. Durunca bir dönem sadece Akdeniz türü olarak kabul edildi (Yunanistan, İtalya, Fransa, Makedonya, Slovenya ve İspanya), ancak yakın zamanda Ukrayna’da, Kırım Yarımadası’nın kuzey bölümlerinde de kaydedilince bünyesi çürümüş oldu. Bu mantarın Türkiye’de de resmi kaydı vardır; Ülkemizde ilk kez Orta Karadeniz Bölümünde bulunmuştur, henüz başka bir lokasyondan bildirilmemiştir.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Toksik yani zehirli bir mantardır. Tüketilmesi halinde gastrointestinal rahatsızlıklara neden olur. Butyriboletus regius ile olası bir karışıklık zehirlenmelere sebebiyet verir.
Ek bilgiler: Yakın akrabası olan ve aynı cinse mensup, zehirli Şeytan Boleti – Rubroboletus satanas ile karıştırılması olasıdır. Şapka ve sap renklerindeki farklılık ile ayırt edilebilirler. Ayrıca Butyriboletus regius ile de benzerlik gösterir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
