Kayışkıran Mantarı (Russula chloroides)

Russula chloroides – Kayışkıran

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Russulales

Aile: Russulaceae

Cins: Russula

Tür: Russula chloroides

Russula chloroides, dünyada the Blue Band Brittlegill olarak bilinen bu Russula türü, Türkiye’de Kayışkıran Mantarı olarak (Türkiye’nin Mantarları Listesi-Aralık 2020) tanımlanmıştır.

Bazı kaynaklar ve uzmanlar Kayışkıran Mantarının Russula delica’nın bir alt türü olduğunu düşünseler de, Russula chloroides, ortalama olarak Russula delica’dan oldukça küçüktür.)

The Blue Band Brittlegill, dalları ve yaprak döküntülerini yukarı iterek topraktan çıkan büyük bir mantardır. Bu nedenle, büyük kirli beyaz kapak genellikle kötü bir şekilde işaretlenmiştir. Tercih edilen habitatı, bazen diğer geniş yapraklı ağaçların altında görülse de, nötr ila alkali topraklardaki meşe ağaçlarıdır.

İlk olarak 1843’yılında ona Agaricus chloroides binom bilimsel adını veren Alman mikolog Julius Vincenz von Krombholz tarafından tanımlandı. 1900 yılında bu türü Russula cinsine aktaran ve şu anda kabul edilen bilimsel türünü oluşturan İtalyan mikolog Giacopo Bresadola (1847 – 1929) bu mantara Russula chloroides adını vermiştir.

 Russula chloroides’in nispeten az sayıdaki eşanlamlıları arasında, Agaricus chloroides ve Russula delica var. chloroides bulunur.

Şapka: Şapkası 5 – 13 cm çapında olan Kayışkıran Mantarı oldukça yaygın bir mantar olup, gelişimi ve genel şekliyle bir lactarius türlerini andırır. Şapka topraktan çıktığı zaman oldukça genişler ve genellikle şapkayı işaret eden toprağı ve yaprak döküntülerini yukarı iter. Şapka dışbükey olup, hafif içe doğru bir kenar boşluğu ile sonunda huni şeklini alır. Kirli beyaz şapka yüzeyi, yaşla birlikte soluk sarımsı-kahverengi olur. Yüzeyin altında eti beyazdır ve kesildiğinde renk değiştirmez. Lactarius türlerindeki olmazsa olmaz süt, bu mantarda olmaz (diğer Tüm Russulalarda da süt bulunmaz).

Lameller: Dar ve orta aralıklı veya sadece sık olan Kayışkıran Mantarı lamelleri beyazdır, ancak lamel üzerinde bazen gözle görülür bir mavimsi renk tonu vardır. Hasar gördüklerinde ve bereleniklerinde süt salmazlar. Bu nedenle bu tür, Lactarius türünden ziyade bir Russula olarak sınıflandırılır.

Gövde-Sap:  2-6 cm boy ve 2-4 cm çapındaki sapı silindirik, kısa, beyaz renkli ve pürüzsüzdür. Bir gövde halkası (yüzük) yoktur ancak gövdenin üst kısmında solungaçların birleştiği yerde belirgin bir mavi alan vardır.

Koku: Russula chloroides, genellikle hafif meyvemsi bir sardunya kokusunu andırdığı bildirilmiştir. Bazen hoş olmayan bu kokusunun yanında, tat ise acı veya çok acıdır.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi, beyaz veya soluk kremdir. Sporları elipsidal görünümlü, 8-11 x 6.5-8.5µm boyutlarda olup, 0.75µm boyunda siğiller ile süslenmiştir. Tamamlanmamış bir retikulum oluşturan birçok bağlantı hattı ile birleştirilmiştir.     

Habitat: Nötr veya alkali toprakları seven, Russulaceae familyasının diğer üyeleri gibi özellikle meşe ağaçlarıyla ektomikorizal, karışık,geniş yapraklı ormanlık alanları habitat seçmiş bir mantardır. Türkiye’de kaydı yapılan bölgeler arasında, Batı ve Doğu Karadeniz Bölümleri, Konya Bölümü ve Akdeniz Bölgesi bulunur.

Mevsim: Yazdan Sonabahara ( Yoğun olarak Ağustos’tan Ekim’e).

Yenilebilirlik ve Toksisite: Kayışkıran Mantarı Russula delica ile aynı derecede yenilebilir bir türdür. Bu iki türde de iyi pişirilme gerektirir. (sindirim sorunlarını azaltmak için). Ancak Russula mantarlarını kesin olarak teşhis etmek zor olduğundan ve bu aile ve cinsteki az sayıda da olsa türün zehirli olduğu bilindiğinden, yalnızca tür düzeyinde tam olarak tanımlayabileceğiniz örnekleri yemek için toplamak çok önemlidir. En ufak bir şüpheniz varsa bu mantarlardan ( Diğer mantarlarda da olduğu gibi) uzak durun, doğasında bırakın.

Ek bilgiler: Benzer türler arasında iki tür önemlidir. Bunlar;

1-Russula delica: Koç (Koçak) Mantarı lamelleri daha az sıklıktadır ve gövdenin üst kısmındaki mavimsi-yeşil banttan yoksundur.

 2-Lactifluus piperatus: Biberli Mantara görünüm olarak benzer, ancak çok sık lamelleri hasar gördüklerinde beyaz bir lateks (süt) salgıladıkları için, ayırt etmek çok kolaydır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.