Asterophora lycoperdoides – Top Mantareniği
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Lyophyllaceae
Cins: Asterophora
Tür: Asterophora lycoperdoides
Asterophora lycoperdoides, yaygın olarak the star bearer (yıldız taşıyıcısı) veya powdery piggyback mushroom (sırtıtozlu mantar) isimleri ile bilinen Lyophyllaceae familyasından bir mantardır. Başta Russula cinsi mantarlar (özellikle Kara Kirmit Mantarı – Russula nigricans, Russula densifolia, Russula fellea ve Russula foetens) olmak üzere diğer bazı mantarlarda (Lactarius vellereus vb) parazit olarak büyürler. Konakçısı olduğu mantarın şapkasında, organizmanın kendini kolayca klonlamasını sağlayan aseksüel sporlar üretir. Sporlar yıldız şeklindedir, bu nedenle yıldız taşıyıcısı ingilizce ismini almıştır. Zehirli olmayan ama yenmez bir mantar olarak kabul edilir.
Tür, ilk olarak 1784 yılında, Fransız mikolog Jean Baptiste Francois Pierre Bulliard tarafından Agaricus lycoperdonoides olarak adlandırılmıştır. Alman mikolog L. P. Fr. Ditmar, 1809 yılında bu türü Asterophora cinsine aktarmıştır.
Şapka: A. Lycoperdoides şapkası ortalama 0.5-1.5 cm çapındadır.Şapka subglobose yani küremsi veya dışbükeydir. Başlangıçta oldukça beyaz olan şapka, kısa süre sonra açık kahverengi tozlu klamidosporlarla (Chlamydosporlar) kaplandığı için, şapkasının rengi kahverengiye ve kahverenginin tonlarına dönüşür.
Lameller: A. Lycoperdoides lamelleri beyaz veya çok soluk gridir. Ancak, yaşla birlikte daha da koyu gri renkler alırlar. Lameller adnate yani sapa bitişik, kalın ve aralıklıdır.
Gövde-Sap: Top Mantareniği sapı, yaklaşık 0.5-1 cm uzunluğunda ve 2-4 mm çapındadır. Sap genç örneklerde beyaz renkli olup, yaşla birlikte griye yakın tonlarda olur. Nerdese her zaman kavisli olan sap üzerinde yüzük bulunmaz.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi (genç lamellerden bazidiosporlar) beyazdır. Basidiosporlar genel olarak elipsoidal, pürüzsüz ve yaklaşık 5-6 x 3-4µm boyutlarındadır. Chlamydosporlar 13-20 x 10-20 µm, açık kahverengi kalın duvarlı ve dikenlidir. Bu sporlar inamiloid ve açık kahverengi olup şapka yüzeyinde oluşurlar.
Habitat: Habitat olarak başka bir mantarı kullanan ender mantarlardan biri olan tür, özellikle Russula ve Lactarius türlerini enfekte eden parazit bir mantardır.
Türkiye’de de resmi kaydı yapılmış bir türdür; 2020 Aralık kayıtlarına göre Doğu Karadeniz Bölgemiz, bu tür için tek lokalite olarak verilmiştir.
Mevsim: Yaz ve Sonbahar (Russula ve Lactarius türleri ile aynı mevsimde büyürler).
Yenilebilirlik ve Toksisite:Tüketilmez.
Ek bilgiler: Benzer türler arasında yakın akrabası ve aynı cinse mensup olan Asterophora parasitica – Mantareniği bulunur. A.parasitica, ipeksi bir şapkaya ve genellikle iyi biçimlendirilmiş lamellere sahiptir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
