Yivli semermantarı (Helvella lacunosa)

Helvella lacunosa – Yivli semermantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar-Fungi

Bölüm : Ascomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Helvellaceae

Cins: Helvella

Tür: Helvella lacunosa

Helvella lacunosa,Kuzey Amerika’da arduvaz gri eyer veya yivli siyah elf eyeri olarak ve Büyük Britanya’da elfin eyeri olarak bilinen, Helvellaceae familyasına ait bir ascomycete mantarıdır. Helvella cinsinin en yaygın türlerinden biridir. Mantar, düzensiz şekilli gri başlığı, yivli gövdesi ve tüylü alt yüzeyleri ile kolayca tanımlanır. Genellikle Doğu Kuzey Amerika ve Avrupa’da yaz ve sonbaharda yaprak döken ve iğne yapraklı ağaçların yakınında bulunur. Biz bu mantarı Yivli semermantarı olarak işleyeceğiz.

Şapka: Helvella lacunosa mantarının semer şeklindeki şapkası genellikle üç veya daha fazla bükülmüş kıvrımdan oluşur. Şapka kenarları, birbirinden arası açık olan çok kıvrımlı bir iç bölüm oluşturmak için gövdeye birleşir. Pürüzsüz şapkanın dış yüzeyi koyu gridir veya siyah yada çok koyu kahvedir. İç kısımları daha açık gri tondadır.

Lameller: Yivli Semermantarı- Helvella lacunosa, Ascomycota Bölümünün Helvellaceae ailesindeki keseli mantarlardandır bu ailedeki mantarlarda lamel bulunmaz.

Gövde-Sap: 2-15 cm uzunluğunda, 1-3 cm kalınlığında genç evrelerde beyazımsı, ancak kısa süre sonra gri ila koyu gri daha sonra siyahtır. Derin ve görsel güzellikte oluklu ve fazla kenarlı bir yapıdadır. Şapka ile birleşiktir.İkiye kestiğimizde oluklu ve odacıklı olduğu görülür.

Koku: Ayırt edici bir kokusu yoktur.

Spor Baskısı:  Beyaz.

Habitat: Kozalaklı ağaçların altında tek başına, dağınık veya toplu halde, bozuk zeminlerde (yol kenarları, peyzaj alanları vb.) ıslak ve su tutan yosunlu orman çöpleri arasında görülür. Yanmış orman zemininde de yaygın olarak görülmektedir.

Mevsim: İlkbahar başlangıcından kış aylarına kadar görülebilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Ülkemizde bu aileye mensup üyeler bilinçsizce toplanıp bazı kesimler tarafından tüketilmektedir. Helvella crispa, Helvalla elastica gibi türler gyromitrin sendromundan sorumlu türlerdir. Bu türler, bir çok kaynağa göre, içerisindeki gyromitrinden dolayı tüketilmez olarak kabul edilirler. Çiğ ve iyi pişirilmeden yenilen mantar sindirim sistemi rahatsızlığı , bulantı kusma, baş dönmesi gibi sendromlara sebep olabilir. Bu türdeki mantarlar, sağlık açısından tüketilmemesi gereken sakıncalı türler arasındadır.

Vücuda yüksek miktarda gyromitrin alınması durumunda zehirlenme belirtileri karaciğer lezyonları / hepatik koma, hemoliz, şiddetli gastroenterit (ishal, kusma), spazm (konvülsiyon), vücutta koordinasyon kaybı, baş dönmesi, yüksek ateş şeklinde ortaya çıkar. Yüksek ateş bulgusu özelikle giyromitrine zehirlenmelerinde ortaya çıkar. Zehirlenme belirtileri, genellikle mantar tüketiminden sonraki ilk 5-12 saat arasında gözlemlenmektedir. Fakat bazen 48 saatin üstünde herhangi bir belirti görülmediği de resmi hastane kayıtlarında görülebilmektedir. Kuluçka süresi uzun olan mantar zehirlenmelerinden birisidir. Bu türdeki mantarlar Morchella familyası dahilindeki “Kuzu Göbeği Mantarı” türleri ile karıştırılmaması gereken tehlikeli bir türler olup, toplayıcılıkta çok dikkatli olunmalıdır.  

Ek bilgiler: Yivli Semermantarı Helvella lacunosa’ya benzer türler aynı aileden olan Helvella crispa, Helvella elastica, Helvella latispora, Helvella leucopus, Helvella pezizoides, Helvella philonotis, Helvella spadicea gibi türlerle benzer yönleri vardır. Ayrıca, Kuzu göbeği mantarlarıyla da karıştırılabilinir. Yine Gyromitra esculanta gibi Gyromitra ailesindeki türlerle karıştırılabilinir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.