Kanayan Kanlıca (Lactarius rubrilacteus)

Lactarius rubrilacteus – Kanayan Kanlıca

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Russulales

Aile: Russulaceae

Cins: Lactarius

Tür: Lactarius rubrilacteus

Lactarius rubrilacteus, Bleeding Milkcap (Kanayan Sütlüce) ve Red Bleeding Milkcap (Kırmızı Kanayan Sütlüce) İngilizce isimleri ile bilinen ve yakın akrabası Lactarius deliciosus türüne çok benzeyen yenilebilir lezzetli bir mantar türüdür. Türkiye kaydı Aralık 2022’de Bingöl Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr Handan Çınar Yılmaz hocamız tarafından yapılmıştır. Henüz Türkçe resmi bir ismi bulunmayan bu Lactarius türünü sizlere “Kanayan Kanlıca” olarak anlatacağız.

L. rubrilacteus, mantarın yüzeyinde beyaz bir ağ olarak görünen birçok laticifere sahiptir. Dilimlendiğinde veya kesildiğinde, mantar eti tipik olarak koyu kırmızıdan morumsu kırmızıya bir lateks yani sütlü madde salar. Etinin kendisi hasar gördüğünde rengini kaybeder ve genellikle granüler veya dokunulduğunda kırılgandır. Gövde oldukça incedir, herhangi bir boyutta yalnızca birkaç cm’dir ve bir mantar için ortalama boyut ve şekle sahiptir.

Şapka: Mantarın 5 – 12 cm çapındaki şapkası dışbükeydir. Mantar gençken içe kıvrılmış görünümlü kenarlar, yaşlandıkça yüzeysel dışbükeyden sığ infundibuliforma dönüşür. Nemli iken şapka yüzeyi viskozdur. Şapka yüzeyi rengi turuncunun tonlarında olup, eşmerkezli olarak bantlanmıştır. Sıklıkla yaşla gelişen yeşil renk değişimleri gözlemlenir. Berelendiğinde veya kesildiğinde koyu kırmızı bir lateks (süt) salar. Bu karakteristiği türün ayırt edici özelliğidir.

Eti beyazımsı olup, oldukça kalın ve sağlamdır.

Lameller: Kısa ve sık lameller başlangıçta soluk kirli turuncumsu renkte olup, mantar olgunlaştıkça daha koyu turuncuya dönüşür. Berelendiğinde veya çizildiğinde lamellerden çok fazla olmamakla birlite koyu kırmızıdan morumsu kırmızya gir süt (lateks) akar, daha sonra kirli yeşil lekelenme ve morarma görülür.

Gövde-Sap: Mantarın sapı (gövde) : 2-4 cm uzunluğunda ve 1-2 cm kalınlığında olup, tabana konik, pürüzsüz, kuru, donuk turuncumsu renklerdedir. Sap berelendiğinde veya kesildiğinde kirli yeşile morarır.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: 7-9 x 6-7.5 µm boyutlarında olup oval ve amiloiddir. Spor baskısı rengi krem veya soluk sarıdır.         

Habitat: Özellikle Douglas Köknarı ve Çam gibi iğne yapraklı (kozalaklı) ağaçlarla mikorizal bir türdür. Türkiye’de Asıl Ege Bölümünde resmi kaydı yapılmıştır.

Mevsim: Yazdan Sonbahara kadar, hatta ılıman ülkelerde Kış ortasına kadar görmek mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Diğer kanlıca mantarları gibi bu tür de, yenilebilir lezzetli bir mantardır.

Ek bilgiler: L. rubrilacteus, L. deliciosus’a çok benzer. Her iki türün de turuncudan turuncu-kırmızıya olabilen şapkaları vardır ve yaşlandıkça yeşil renk değişimleri geliştirme eğilimindedirler, ancak L. rubrilacteus havuç-turuncu yerine koyu kırmızımsı bir latekse sahiptir. Ayrıca L. rubrilacteus, Douglas göknarı (Pseudotsuga menziesii) ile, L. deliciosus ise çam ağaçları (Pinus) ile ilişkilidir. Lactarius deliciosus var. areolatus çok benzer görünebilir; o da turuncumsu, yeşil bereli, sütü az bir alt türdür. Bununla birlikte, sütü morumsu kırmızı yerine turuncudur. Diğer bir benzer tür de Lactarius sanguifluus yani Kızıl Kanlıca mantarıdır.

Potasyum hidroksit: Mantar potasyum hidroksit ile temas ettiğinde, manto ve ektomikoriza dahil olmak üzere mantarın çoğu mavimsi rengini kaybeder ve donuk bir kahverengiye dönüşür. Melzer reaktifi: Mantarın herhangi bir yerinde hemen hemen hiç gözle görülür reaksiyon oluşmaz. Bu özel mantarın Melzer Reaktifine karşı çok az reaktivitesi olduğu görülmektedir. Sulfovanillin: Mantarın çoğu kırmızımsı kahverengi bir renk alır, ancak mantarların en eski kökleri sulfovanillin ile temas ederek değişmeden kalır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.