Sarı Kuzu Göbeği Mantarı (Morchella deliciosa)

Morchella deliciosa – Sarı Kuzu Göbeği Mantarı

Taksonomi– Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Mantarlar-Fungi

Bölüm: Ascomycota 

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Morchellaceae

Cins: Morchella

Tür: Morchella deliciosa

Morchella deliciosa – Sarı Kuzu Göbeği Mantarı; ülkemizde çok sevilen ve diğer morchella türleri ile beraber sıkça toplanan popüler bir türdür. Yöresel olarak Sarı Göbek, Göbek mantarı, Sarı Göbelek mantarı, Kümah, Morel, İşkembe Mantarı gibi isimlerle anılsa da, yaygın kullanılan ismi tüm ülkemizde tüm Morchella türlerine aynı isim verildiği için, Kuzu Göbeği Mantarıdır. Genellikle ürediği yerde birçoğuna rastlanan bu tür, İlkbahar aylarında sıkça toplanmaktadır. Avrupa’da ise bu türe White Morel ismi verilmektedir. Bizde Mantarlı Yaşam ailesi olarak bu türü Sarı Kuzu Göbeği Mantarı olarak detaylı inceleyeceğiz;

Şapka: Sarı Kuzu Göbeği mantarının şapkası 3-8 cm kalınlığında, boyu ise 12 cm uzunluğuna kadar ulaşabilir. Aşağıdan sivrilen koniye benzer yapıya sahiptir. Ana hatları dikey ve yatay olan, uzun labirent benzeri bir formdadır. Mantar uzantılarının arasında ise, iç ete kadar uzanan boşluklar mevcuttur. Dış eti krem-sarı tonlarındadır. Yaşlı örneklerde kremsi tonları kaybolurken, açık kahve renkleri görülebilir. Bu türde lamel bulunmaz ve iç eti kremsi ve düz yapıdadır.

Gövde-Sap: Sarı Kuzu Göbeği mantarının, sapı 2-5 cm uzunluğundadır. Nadir de olsa daha uzun saplı örneklerine rastlanabilir. Sap içi boşluklu ve gövdeyle tek parça halindedir. Renkleri beyaz ve soluk krem rengi arasında, ergin örneklerde sapın üzerinde dere yatağını andıran çöküntüler oluşabilir.

Koku: Ayırt edici bir kokuya sahip değildir.

Spor Baskısı:  Spor rengi , kremsi beyaz ila soluk sarımsı kahverengidir.

Habitat: İğne yapraklı (pinus) ormanlarda, kireçli toprağa sahip alanlarda sık karşılaşılaşılır. Bir mantar toplayıcısı bu türe en kolay şekilde, orman kesim alanlarını, daha önce yangın görmüş ormanları dolaşarak rastlaması mümkündür. Elma, armut, ayva, kavak ağacı, iğne yapraklı ağaçlarla marfolojik bağlantısı bulunmaktadır.

Mevsim: Morchella deliciosa bir İlkbahar mantarıdır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Morchella deliciosa, diğer morchella türleri gibi popüler, iyi yenilebilir, lezzetli bir türdür. İsminden de anlaşılacağı gibi (deliciosa=leziz) bir tür olmasına rağmen, çok küçük miktarlarda hidrazin bulundurabileceği bildirilmiştir. (hidrazinin birincil referansları bulunmadığından hidrazin varlığı tartışmalıdır). Bu nedenle mantarlı yaşam ailesi olarak asla çiğ tüketmeyi önermiyoruz. Tüketme önerimiz öncelikle kurutularak olmasıyla beraber, taze halini uzun ve kısık ateşte pişirmeniz toksinlerin etkisinin azaltılmasında veya yok olmasında faydalı olacaktır. Mutfak ve ekonomik değeriyle diğer morchella türlerinde olduğu gibi (Morchella esculenta, Morchella elata vb.) hem ülkemizde, hem de dünyanın genelinde önemli değere sahip bir mantar türüdür.

Dip not: Bilinçsiz ve amatör toplayıcıların en çok dikkat etmesi gereken noktalardan biri de, bu türe benzeyen Kuzu Göbeği Ebesi Mantarı (Gyromitra esculenta) ile karıştırmamaktır. Gyromitra esculenta – Sahte Kuzu Göbeği zehirli bir tür olup, dikkatsiz bir toplayıcı tarafından kolaylıkla karıştırılabilmesi ihtimali vardır.

Ek bilgiler: Morchella deliciosa – Sarı Kuzu Göbeği mantarı, kökten sökülmemesi, köke yakın bir kısımdan bıçak yardımı ile kesilmesi gerekmektedir. Bu türün kökleri, misel ağlarına sıkı sıkıya bağlıdır. Bu sebeple yolunarak alınan mantar, miselleri ile birlikte topraktan ayrılmaktadır. Misel ağı zarar gören mantarların üremesi engellenmiş olur. Sapından kesildikten sonra, kalan kök kısmı toprak ile yeniden kapatılmalıdır.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.