Mantar Türleri
Sarı Kuzu Göbeği Mantarı (Morchella deliciosa)
Published
3 sene agoon
By
Onur Şahin
Morchella deliciosa – Sarı Kuzu Göbeği Mantarı
Taksonomi– Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Mantarlar-Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Pezizomycetes
Takım: Pezizales
Aile: Morchellaceae
Cins: Morchella
Tür: Morchella deliciosa
Morchella deliciosa – Sarı Kuzu Göbeği Mantarı; ülkemizde çok sevilen ve diğer morchella türleri ile beraber sıkça toplanan popüler bir türdür. Yöresel olarak Sarı Göbek, Göbek mantarı, Sarı Göbelek mantarı, Kümah, Morel, İşkembe Mantarı gibi isimlerle anılsa da, yaygın kullanılan ismi tüm ülkemizde tüm Morchella türlerine aynı isim verildiği için, Kuzu Göbeği Mantarıdır. Genellikle ürediği yerde birçoğuna rastlanan bu tür, İlkbahar aylarında sıkça toplanmaktadır. Avrupa’da ise bu türe White Morel ismi verilmektedir. Bizde Mantarlı Yaşam ailesi olarak bu türü Sarı Kuzu Göbeği Mantarı olarak detaylı inceleyeceğiz;
Şapka: Sarı Kuzu Göbeği mantarının şapkası 3-8 cm kalınlığında, boyu ise 12 cm uzunluğuna kadar ulaşabilir. Aşağıdan sivrilen koniye benzer yapıya sahiptir. Ana hatları dikey ve yatay olan, uzun labirent benzeri bir formdadır. Mantar uzantılarının arasında ise, iç ete kadar uzanan boşluklar mevcuttur. Dış eti krem-sarı tonlarındadır. Yaşlı örneklerde kremsi tonları kaybolurken, açık kahve renkleri görülebilir. Bu türde lamel bulunmaz ve iç eti kremsi ve düz yapıdadır.

Gövde-Sap: Sarı Kuzu Göbeği mantarının, sapı 2-5 cm uzunluğundadır. Nadir de olsa daha uzun saplı örneklerine rastlanabilir. Sap içi boşluklu ve gövdeyle tek parça halindedir. Renkleri beyaz ve soluk krem rengi arasında, ergin örneklerde sapın üzerinde dere yatağını andıran çöküntüler oluşabilir.

Koku: Ayırt edici bir kokuya sahip değildir.
Spor Baskısı: Spor rengi , kremsi beyaz ila soluk sarımsı kahverengidir.
Habitat: İğne yapraklı (pinus) ormanlarda, kireçli toprağa sahip alanlarda sık karşılaşılaşılır. Bir mantar toplayıcısı bu türe en kolay şekilde, orman kesim alanlarını, daha önce yangın görmüş ormanları dolaşarak rastlaması mümkündür. Elma, armut, ayva, kavak ağacı, iğne yapraklı ağaçlarla marfolojik bağlantısı bulunmaktadır.
Mevsim: Morchella deliciosa bir İlkbahar mantarıdır.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Morchella deliciosa, diğer morchella türleri gibi popüler, iyi yenilebilir, lezzetli bir türdür. İsminden de anlaşılacağı gibi (deliciosa=leziz) bir tür olmasına rağmen, çok küçük miktarlarda hidrazin bulundurabileceği bildirilmiştir. (hidrazinin birincil referansları bulunmadığından hidrazin varlığı tartışmalıdır). Bu nedenle mantarlı yaşam ailesi olarak asla çiğ tüketmeyi önermiyoruz. Tüketme önerimiz öncelikle kurutularak olmasıyla beraber, taze halini uzun ve kısık ateşte pişirmeniz toksinlerin etkisinin azaltılmasında veya yok olmasında faydalı olacaktır. Mutfak ve ekonomik değeriyle diğer morchella türlerinde olduğu gibi (Morchella esculenta, Morchella elata vb.) hem ülkemizde, hem de dünyanın genelinde önemli değere sahip bir mantar türüdür.
Dip not: Bilinçsiz ve amatör toplayıcıların en çok dikkat etmesi gereken noktalardan biri de, bu türe benzeyen Kuzu Göbeği Ebesi Mantarı (Gyromitra esculenta) ile karıştırmamaktır. Gyromitra esculenta – Sahte Kuzu Göbeği zehirli bir tür olup, dikkatsiz bir toplayıcı tarafından kolaylıkla karıştırılabilmesi ihtimali vardır.

Ek bilgiler: Morchella deliciosa – Sarı Kuzu Göbeği mantarı, kökten sökülmemesi, köke yakın bir kısımdan bıçak yardımı ile kesilmesi gerekmektedir. Bu türün kökleri, misel ağlarına sıkı sıkıya bağlıdır. Bu sebeple yolunarak alınan mantar, miselleri ile birlikte topraktan ayrılmaktadır. Misel ağı zarar gören mantarların üremesi engellenmiş olur. Sapından kesildikten sonra, kalan kök kısmı toprak ile yeniden kapatılmalıdır.
GALERİ





Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)
GDPR Gizlilik Politikası

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)

Pullu Kızıl Mantarı (Agaricus impudicus)

Keseli Peri Mantarı (Amanita alseides)

Kanayan Kanlıca (Lactarius rubrilacteus)

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)
