Kızıl bolet (Neoboletus luridiformis)

Neoboletus luridiformis – Boletus luridiformis – Boletus erythropus

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Neoboletus

Tür: Neoboletus luridiformis

Neoboletus luridiformis, önceleri Boletus luridiformis ve Boletus erythropus (artık pek kullanılmıyor) olarak da bilinen, ve tümü, şapkalarının altında tüpler ve gözenekler bulunan ve bu gözeneklerde sporlarını üreten Boletaceae ailesinin bir mantarıdır. Dünya literatürlerinde scarletina bolete, red foot bolete, dotted stemmed bolete, dotted stem bolete olarak geçer.

1796’da Christian Hendrik Persoon, Boletus erythropus’u kırmızı renkli sapına atıfta bulunarak, özel adını Yunanca ερυθρος (“kırmızı”) ve πους (“ayak”) ‘dan alarak tanımladı. Sonraki 200 yıl boyunca, bu ad yaygın olarak (kırmızı bir sapı olduğu gibi) kırmızı gözenekli Bolet türleri için kullanıldı. Son zamanlarda, Persoon’un mantarının turuncu gözeneklere sahip olduğu ve farklı bir tür olduğu keşfedildi (aslında Suillellus queletii olduğu düşünülüyordu). Yani kırmızı gözenekli mantar için bu ismin (Boletus erythropus) kullanılmasının yanlış olduğu anlaşıldı. 1844’te Friedrich Wilhelm Gottlieb Rostkovius, kırmızı gözenekli türleri Boletus luridiformis adı altında bağımsız olarak tanımladı. En son olarak ise Neoboletus luridiformis (Rostk.) Gelardi, Simonini & Vizzini) ismini aldı ve bu isim, bu mantarın günümüzede kullanılan ve en geçerli ismidir.

Sinonimleri: Boletus luridiformis Rostk. (1844), Suillus luridiformis (Rostk.) Kuntze(1898) ve Boletus erythropus sensu auct. (Bu Sinonim artık geçerliliğini yitirmiştir)

Şapka: Kadifemsi bir yüzeye sahip olan şapka, koyu kahverengi ve kahverengi renklerde olabilir. Neoboletus luridiformis, 20 cm genişliğe kadar büyüyebilen, yarım küre ila dışbükey şapkası olan büyük, katı bir mantardır ve başlangıçta oldukça serttir.   

Lameller: Diğer tüm boletlerde olduğu gibi Boletus luridiformis Bolet mantarında da lameller bulunmaz. İnce delikli, süngerimsi bir yapıya ve gözeneklere sahip olan şapka altı, koyu kırmızı, çekici, güzel bir renktedir. Yaşla birlikte paslanan ve maviden siyaha dönen küçük turuncu-kırmızı gözenekleri olgun evrelerinde hayli göz alıcıdır. Tüpler sarımsı yeşildir ve kesildiğinde hızla maviye döner.  

Gövde-Sap: Oldukça iri ve şişkin yapıda olan sapları, sanki kırmızı-turuncu renkle pudralanmış bir görünümdedir. Yandaki fotoğraftada görüldüğü üzere, mantar kesildiğinde veya berelendiğinde hava ile temas eden iç bölgelerdeki sarı renk, şaşırtıcı bir hazla mavileşir (oksidasyonu uğrar). Bu mavileşme, birçok mantar avcısı tarafından mantarın zehirli bir mantar olduğuna bir işaret olarak algılansa da, renk değiştiren bu güzel görünümlü Boletin, iyi pişirildiğinde yendiği ve lezzetli bir mantar olduğu kayıtlara geçmiştir. Şişman, renkli, yoğun kırmızı noktalı sarı gövdesi 4–15 cm yüksekliğinde, 2-4 cm kalınlığındadır ve ağ örüntüsü (retikülasyon) yoktur. 

Koku: Ayırt edici bir özellik değildir.

Spor Baskısı:  Spor baskısı rengi zeytin yeşilimsi kahverengidir.                 

Habitat: Bu Bolet mantarı Avrupa’da oldukça yaygındır, yaz ve sonbaharda yaprak döken veya iğne yapraklı ağaçlık alanlarda büyürler. Genellikle Boletus edulis (Hakiki Çörek Mantarı ile) ile aynı yerlerde bulunur. Ayrıca, Kuzey Amerika’da da yaygın olarak dağıtılmıştır. Kızıl Bolet, ladin, meşe gibi hem yumuşak, hem de sert ağaçlar altında bulunabilir. Genellikle asitli toprakları tercih eder.

Mevsim: Yaz başından Sonbahar sonuna kadar gürülebilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yukarda da belirttiğimiz üzere, her ne kadar kesildiğinde , berelendiğinde renk değiştirse de iyi pişirildiğinde (bazı kaynaklarda en az 20 dakika diye geçer) yenebilir ve lezzetli bir mantar olduğu bildirilmiştir. Pişirildiğinde kararması ve yemeğin rengini de siyahlaştırması arzulanmayan ve itici bir unsurdur diyebiliriz.

Ek bilgiler: Birçok mantar ile kolaylıkla karıştırılabilen bir mantar olduğu için, özellikle yeni mantara başlayan acemi mantar Avcıları için uzak durulması gerekli bir tür olduğunu belirtmek isteriz. Bu Mantarı sadece uzmanları toplamalıdır. Benzer türler arasında zehirli Boletus satanas (Rubroboletus satanas ), Suilellus ( Boletus) luridus, Imperator (Boletus) rhodopurpureus ve Boletus queletii sayılabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.