Kış trüfü-Muscat trüfü (Tuber brumale)

Tuber brumale – Kış Trüfü

Taksonomi – Bilimsel Sınıflandırma

Alem:  Mantarlar- Fungi

Bölüm : Ascomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Tuberaceae

Cins: Tuber

Tür: Tuber brumale 

Siyah moskato (Black Moscato), Muscat türüfü (Muscat truffle) veya Kış trüfü (Winter truffle)olarak da bilinen Tuber brumale, Güney Avrupa’ya özgü bir trüf mantarı türüdür. Diğer trüf mantarlarının yetiştiği topraklarda Tuber brumale’de doğal olarak yetişir.

Tuber brumale, birçok form, çeşit, alt tür ve hatta yeni türlerin oluşmasına yol açan çok değişken bir türdür.  Eş anlamlıları yani sinonimleri arasında: Tuber hiemalbum, Tuber renati, Tuber montanum, Tuber moschatum, Tuber moschatum Bonnet var. suaveolens, Tuber moschatum Bonnet var. graveolens, Tuber melanosporum Vittadini var. moschatum vardır. Tuber brumale var. moschatum alt türü en az ilgi görendir.

Genel Özellikleri: Tuber brumale -Kış trüfü, 200-1000 metre rakımlarda, toprağın altında 5-30 cm derinlerde, alkali (limestone) topraklarda ve çoğunlukla fındık ve lime olmak üzere geniş yapraklı ağaçların olduğu ormanlarda yetişirler. Hasat Kasım’da başlar ve Mart’ta biter. Fransa, İtalya ve Balkanlar’da yaygındır. Genellikle 1-5 cm ceviz büyüklüğünde ve 30-100 gr ağırlığında, şekli düzensiz küresel, bazen düz tabanlı, piramidal çıkıntılı, Siyah Trüf- Perigord truffle – Tuber melanosporum’ a nazaran daha küçük boyutlardadır. Siyah veya siyaha yakın renklerde, bazen tabanda kırmızımsı bir trüf türüdür. Mantar eti başlangıçta beyazımsı ve olgunlukta gri-siyahımsıdır. Havayla (oksidasyon) temas ettiğinde renk değiştirmez. Ahşabı andıran güçlü ve hoş bir aroması vardır.

Avrupa’da yaygın olarak Siyah Moscato trüfü olarak bilinir.  T.brumale, şekil ve renk olarak Tuber aestivum – Yazlık siyah trüfe biraz benzer, ancak yüzey daha pürüzsüzdür ve sözde püstüller daha küçüktür. Kış trüflerinin çapları diğer trüf türleri kadar büyümez. Genellikle ortalama bir kabuklu yemiş boyutuna ulaşırlar. Dış rengi koyu kahverengi veya siyah, mavi tonlu, iç taraf ise beyaz veya koyu gri mermerimsidir. Damarlı yapılar, Tuber aestivum- Yazlık siyah trüfe oranla daha geniştir.

Koku: Bu siyah trüfün kokusu, güçlü, değişken ve misklidir. Yani hoş bir kokusu vardır. Bazıları fındık kokusuna, bazıları ise mayalı içki kokusuna benzetir. Tuber melanosporum gibi koktuğu da söylenir. Güzel ve hoş bir tadı vardır.

Spor Baskısı:  Askus yapısı, küreselden geniş elipsoide (kutuplardan basık küre) kadar değişken olup, askusları sapsız veya kısa saplı, 60-90 x 50-70 µm boyutlarında, 1-6 sporludur (genellikle 4-5 sporlu). Spor rengi genç örneklerde solgun, açık kahverengi, olgun örneklerde ise yeşile yakın kahverengi görünümlü olup, yarı saydam ve üst kısımları minik dikenlerle kaplıdır.

Habitat: Kış trüfü, Tuber melanosporum- Siyah trüf ile benzer habitat ve aynı ağaçlarla ilişkili olarak bulmamız mümkündür. Ancak, Tuber brumale -Kış trüfü genelde meşe, fındık ve ıhlamur ağaçlarını daha çok sever, tercih eder. Siyah trüfe nazaran daha az kireçli toprakları fakat daha nemli yerlerde seçer. Kış trüfü genelde, Tuber melanosporum plantasyonlarında istenmeyen tür olarak kabul edilir.

Türkiye’de kaydı yapılmış illerimiz arasında Denizli, Niğde, Osmaniye, Samsun bulunmaktadır.

Mevsim: İsminden de anlaşılacağı üzere kış aylarının bir trüf türüdür. Genelde Sonbahar ve İlkbahar arası hasadı yapılır. İtalya’da Toskana bölge yasalarına göre 15 Kasım- 15 Mart arası hasadına izin verilmiştir. Bizde de böyle, hasat zamanlarının kanunlarla belirlenmesi, trüf mantarlarının devamlılığı için düşünülmesi gerekli uygulamalardan biri olabilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Aranan yenilebilir trüf türleri arasında, aroması en zengin olan trüflerden olan Kış trüfü, Güney Fransa ve Kuzey İtalya’da büyük ticari değere sahip bir türüf türüdür. Avrupa Winter truffle – Kış trüfü olarak da bilinmektedir.

Ek bilgiler: Benzer türler arasında Tuber aestivum ( Yazlık siyah trüf), Tuber melanosporum (Siyah trüf) ve dış görünüş ve renk olarak Picoa sp türleri ile karıştırılabilir. İç kesimdeki damarlı yapıların daima beyaz kalması Kış trüfü, Perigord truffle- Siyah trüfden (Tuber melanosporum) ayıran en büyük özelliğidir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur!

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Güzel fotolar için Samet Ispir ve Vahdet Besi kardeşlerimize ve Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.