Diri Pulcuklu Mantar (Psathyrella piluliformis)

Psathyrella piluliformis – Diri Pulcuklu Mantar

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Psathyrellaceae

Cins: Psathyrella

Tür: Psathyrella piluliformis

Psathyrella piluliformis,, sert ağaç kütüklerinin tabanında kümeler halinde büyüyen, Psathyrellaceae familyasından agarik bir mantar türüdür. Türkiye Mantarları Listesi adlı referans aldığımız kitapta bu mantara verilen Türkçe isim “Diri Pulcuklu” mantardır.

Sinonimleri arasında Agaricus hydrophilus, Hypholoma hydrophila, Hypholoma piluliforme, Hypholoma subpapillatum, Drosophila hydrophila, Drosophila piluliformis, Psathyrella hydrophila and Psathyrella subpapillata bulunur. Birçok alan rehberinde hala daha Psathyrella hydrophila sinonim ismi kullanılmaktadır.

Tür ilk kez 1783 yılında Fransız mikolog Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard tarafından Agaricus piluliformis olarak tanımlanmıştır. Bu mantarın günümüzde kullanılan ve geçerli olan bilimsel adı 1969 yılına kadar verilmemiş olup, İngiliz mikolog Peter Darbishire Orton (1916 – 2005) bu türü Psathyrella cinsine transfer etmesiyle, tür bugün kullanılan Psathyrella piluliformis bilimsel adını almış oldu.

Şapka: P. piluliformis şapkası başlangıçta yarım küre şeklinde, sonra çan şeklinde ve sonunda neredeyse düz olur. Şapka 2-5 cm çapındadır. Beyaz peçe parçaları kenarlara yapışır ve sarkar. Kırılgan şapkalar kümeler halinde birlikte kalabalıklaşır, bazıları biraz fazla genişler ve diğer bitişik şapkalar kırılabilir. Şapkalar başlangıçta koyu kırmızı-kahverengi olup zamanla kahverengi ila sarı-kahverengiye dönüşür. Olgun örnekler belirgin bir şekilde higrofandır: yüzeyin nemli veya kuru olmasına ve de olgunlaşmaya bağlı olarak renk değiştirir, kuru havalarda özellikle şapka kenarları soluk ten rengi veya bej olur. 

Lameller: Yakın aralıklı lamellerinin sapa süslü bir eklentisi vardır. Başlangıçta pembemsi bej renk olan lameller, olgunlaşma ile yavaş yavaş koyu kahverengiye ve sonunda neredeyse siyaha dönerler. Bu mantarın lamelleri çok kırılgandır. Mantar genç evrelerinde sporları barındıran lamelleri koruyan ince bir koruyucu peçe ile kaplıdır. Bu kısmi peçenin parçaları sporlar eşey olgunluğuna geldiğinde düşerler. Ama, bir kısmı şapkasının kenar boşluğunda ince ve beyazımsı bir saç bandı olarak kalabilir.

Gövde-Sap: Sap, 2–7 cm boyunda ve 3–7 mm genişliğindedir, beyaz, pürüzsüz, içi boş ve tabanda şişkindir. Düz veya hafif kavisli olan gövde genellikle ipeksi liflerle kaplıdır.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı koyu kahverengi, neredeyse siyahtır.  Sporlar oval, dikdörtgen veya elipsoidaldır. Ana hatları biraz düzensiz sporları 4.5-6.5 x 3-4μm boyutlarındadır.  

Habitat: Diri Pulcuklu Mantar yaprak döken ağaçların (bazen de kozalaklı ağaçların) kesilmiş, ölü kütükleri ile düşmüş dalları üzerinde ve çevresinde bulunur. Saprofit yani çürükçül bir türdür. Avrupa anakarasında hemen her yerde ve Kuzey Amerika dahil diğer birçok ülkede bulunmaktadır. Türkiye’de de Batı Karadeniz Bölümü, Yukarı Kızılırmak ve Konya Bölümleri ile Dicle Bölümünde resmi kaydı yapılmıştır.

Mevsim: Özellikle Yaz ve Sonbaharda çok görülürler.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Zehirli değildir. Her ne kadar yenilebilir bir mantar olarak kabul edilse de, kalitesinin düşüklüğü, kırılgan eti ve tanımlanmasının zorluğu nedeniyle tüketilmemesi tavsiye olunur.

Ek bilgiler: Benzer türler arasında aynı cinse ait türlerden Psathyrella carbonicola, P. longipes, P. longistriata, P. multipedata, P. spadicea ve Kırk Sevelen Mantarı – Parasola conopilea bulunur. Bu ormanlık tür, benzer dışbükey şapkalı ve aynı cinse ait mantarlardan küçük sporları ile mikroskopik olarak ayırt edilir. Bununla birlikte, bir mikroskobunuz yoksa, olgunlaşmamış bazı yarım k-re şeklinde olan şapkalar bulmak, lamelleri koruyan kısmi peçeyi görmek ayır edici olabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.